شبکه لایتنینگ چیست و چطور کار می‌کند؟
چه کسی فکرش را می‌کرد روزی بیت کوین خطری برای بانک‌ها و موسسات مالی در سراسر دنیا باشد؟ بیت کوین اولین رمز ارز دنیای کریپتوکارنسی است که در سال 2008 توسط ساتوشی ناکاموتو با هدف سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا به دنیا معرفی شد. وایت پیپر بیت کوین توانست نظر بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند. هدف اصلی این سیستم پیدایش و توسعه یک ارز با قابلیت کاربرد جهانی است. در واقع بیت کوین قصد دارد فارغ از سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی عمل کند و جایگزینی برای ارز فیات باشد. اما به دلیل عدم مقیاس پذیری، شبکه بیت کوین ظرفیت انجام تراکنش‌های بالا در مدت زمان کم را ندارد. به همین دلیل برای حل بخشی از این مشکل شبکه لایتنینگ بیت کوین راه‌اندازی شد.
در این مقاله از بازار ارز دیجیتال تریتکس قصد داریم نحوه استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین را به‌صورت تخصصی مورد بررسی قرار دهیم. پس از شما دعوت می‌کنیم تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.
شبکه لایتنینگ بیت کوین اولین قدم برای افزایش مقیاس پذیری
شبکه لایتنینگ (Lightning Network)، توسط جوزف پون و تائودس دریا در سال 2016 معرفی شد. هدف این شبکه بهبود مقیاس پذیری بیت کوین برای پرداخت‌هایی با مبلغ کم در دنیای کریپتوکارنسی است. شبکه صاعقه جزو لایه های دوم محسوب می‌شودکه قصد تکمیل و بهبود لایه اول را با جلوگیری از مصرف پیش از حد انرژی دارد. از مهم‌ترین قابلیت‌های شبکه لایتنینگ، انجام پرداختی‌های کوچک در سریع‌ترین زمان ممکن است. معاملات این شبکه نسبت به بقیه معاملات کارمزد کمتری دارد و تایید آن‌ها نیز به ساده‌ترین شکل ممکن انجام می‌شود.
حتی برخی از رمز ارزها مانند تتر که از استانداردهای ERC20 پشتیبانی می‌کنند برای انتقال ارز کارمزد نسبتا بالایی دارند. به همین دلیل اگر بتوان مثل بیت کوین شبکه جایگزینی برای پرداخت ایجاد کرد این موضوع خیال کاربران را راحت‌تر می‌کند. برای اطلاع از قیمت تتر و دیگر ارزهای دیجیتال پلتفرم تریتکس را مورد بررسی قرار دهید.
در شبکه لایتنینگ معاملات از شبکه اصلی بیت کوین خارج شده و کاربران پرداختی‌های خود را خارج از شبکه انجام می‌دهد. در واقع Lightning Network با هدف کاهش هزینه و کارمزدها و همچنین افزایش سرعت معاملات طراحی و پیاده سازی شده است این موضوع می تواند به افزایش لیکوییدیتی بازار ارز دیجیتال نیز کمک کند. به همین دلیل بسیاری از توسعه‌دهندگان تکنولوژی بلاک چین سعی در ارتقا این شبکه دارند.
نحوه استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین
فرض کنید شما و شریک کاری تان در طی روز با هم معاملات مالی زیادی دارید. به همین دلیل برای تسریع در فرآیند کاری سرعت تراکنش‌ها باید افزایش پیدا کند. بنابراین یک کانال در شبکه لایتنینگ بین خودتان ایجاد می‌کنید. به‌عنوان مثال برای انجام معاملات می‌توانید این کانال را بین خانواده خود نیز ایجاد کنید. اما قبل از شروع برای استفاده از این کانال، باید یک کیف پول چند امضایی درست کنید که به کلید خصوصی کیف پول دسترسی داشته باشید. سپس می‌توانید مقدار مشخصی Bitcoin به این کیف پول واریز کنید.
به این ترتیب شما و شریک کاریتان می‌توانید به شکل بی‌نهایت در این کانال پرداختی معامله انجام دهید. این معاملات فقط در کیف پول مشترک ثبت می‌شود در نتیجه به بلاک چین اصلی بیت کوین تراکنشی اعلام نمی‌شود. برای مثال موجودی شما برابر با 6 بیت کوین است و قصد دارید 3 تا از آن‌ها را برای شریک خود ارسال کنید. در ابتدا او باید حق مالکیت این مبلغ را به شما بدهد. در آخر پس از انتقال دارایی با استفاده از کلیدهای خصوصی خود می‌توانید موجودی جدید حساب را مورد بررسی و تایید قرار دهید.
الگوریتم‌های بیت کوین آخرین امضا یا تایید هر دو طرف معامله در کیف پول را مبنای نقل و انتقال حساب دو نفر قرار می‌دهند. اگر شما و شریک تان بعد از این انتقال کانال لایتنینگ را ببندید، دارایی شما از 6 به 3 بیت کوین و دارایی شریکتان از 4 به 7 بیت کوین خواهد رسید.
پس از اتمام فرآیند انتقال بیت کوین در کانال، موجودی نهایی حساب به شبکه بلاک چین اعلام می‌شود. در این شبکه می‌توانید به تعداد دلخواه تراکنش انجام دهید اما در آخر مجموع همه تراکنش‌ها به شبکه اصلی ارسال می‌شود.
تاثیر شبکه لایتنینگ در لیکوییدیتی بازار
با افزایش لیکوییدیتی، ممکن است فعالیت‌های تجاری و معاملاتی در بازارهای ارزهای دیجیتال بهبود یابد و امکان تبادل سریع‌تر و قابلیت دسترسی به ارزهای دیجیتال مختلف افزایش یابد. در حالت کلی، لایتنینگ به‌عنوان یک پروتکل پیشرفته برای افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنش‌ها در بلاک چین بیتکوین عمل می‌کند و این می‌تواند به افزایش لیکوییدیتی و بهبود عملکرد بازار ارزهای دیجیتال کمک کند.
اهمیت شبکه لایتنینگ در فناوری بلاکچین
چرا در حال حاضر نیاز به شبکه لایتنینگ از هر وقت دیگری بیشتر احساس می‌شود؟ هدف اول ساتوشی ناکاموتو استفاده از بیت کوین در معاملات روزانه بود. اما افزایش قیمت این رمز ارز به دلیل استقبال مردم روز به روز افزایش پیدا کرد. به همین دلیل استفاده از بیت کوین برای انجام تراکنش‌های روزانه غیرممکن شد.
برای اثبات این موضوع بهتر است تراکنش‌های بیت کوین را مور بررسی قرار دهیم. در حال حاضر بلاک چین بیت کوین حدود 7 تراکنش را در ثانیه انجام می‌دهد. به همین دلیل اگر بخواهیم از بیت کوین برای انجام تراکنش‌های روزانه استفاده کنیم این شبکه باید قابلیت هزاران تراکنش در ثانیه را مانند کارت‌های شتاب برای کاربران فراهم کند. اما با توجه به ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین، دستیابی به چنین قابلیتی در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر نیست. برای درک بهتری این موضوع به مثال زیر توجه کنید.
در زمان نگارش این مقاله متوسط کارمزد انتقال بیت کوین حدود 0.0004 BTC است که با 10 دلار آمریکا برابری می‌کند. حال حساب کنید هر هزار تراکنش چیزی حدود 10 هزار دلار خواهد شد که رقم قابل توجهی است. اما برای پردازش 1000 تراکنش، حدودا به 2 دقیقه زمان نیاز داریم. متاسفانه تایید یک تراکنش در بلاکچین به 10 دقیقه زمان نیاز دارد. بنابراین ظرفیت پایین تراکنش‌ها نسبت به مدت زمان تایید ثابت می‌کند که بیت کوین گزینه مناسبی برای معاملات روزانه نخواهد بود. زیرا شاخص فاندینگ ریت این شبکه نسبت به لایتنینگ کم است مگر اینکه مشکل مقیاس پذیری تا حد چشمگیری در بیت کوین برطرف شود.
امنیت شبکه لایتنینگ در بستر بلاکچین
وقتی پای سرمایه و دارایی در میان باشد، بدون شک امنیت حرف اول را می‌زند. آیا شبکه لایتنینگ مانند بیت کوین از امنیت بالایی برخوردار است؟ افرادی که می‌خواهند برای انتقال دارایی خود از شبکه Lightning استفاده کنند در قدم اول باید اطمینان خاطر نسبت به این کانال پرداختی داشته باشند. شبکه لایتنینگ در کل روی بستر بلاک چین قرار خواهد گرفت با این وجود امنیت بالای فناوری بلاک چین را نخواهد داشت. بنابراین، به‌احتمال زیاد بیشتر از این شبکه برای انجام معاملات کوچک استفاده خواهد شد.
قراردادهای هوشمند با الگوریتم‌های خاص و منحصر به فرد، تراکنش‌های شبکه لایتنینگ و شبکه بیت کوین را از یکدیگر متمایز می‌کند. این نوع تراکنش‌ها توسط ماینرها پردازش نمی‌شود زیرا ابتدا باید طرفین به‌صورت کامل مبادلات خود را در این کانال انجام دهند. به این ترتیب پس از بروزرسانی کانال و تایید آخرین تراکنش، نتیجه برای پردازش توسط ماینرها به شبکه اصلی بلاکچین اعلام می‌شود.
تراکنش‌های انجام شده بین طرفین، حالت خاصی از کانال را به وجود می‌آورند. به این ترتیب تنها حالت نهایی برای شبکه لایتنینگ مهم است. زیرا در این حالت طرفین باید تراکنش‌های انجام شده را برای پایان معاملات با جزئیات تایید کنند. در غیر این صورت اگر یکی از طرفین به عمد حالتی به جز حالت نهایی را به شبکه اعلام کند، بدون شک کلاهبردار معرفی می‌شود. در نتیجه تمام سرمایه و دارایی موجود در کانال سریعا از او گرفته خواهد شد.
بررسی فرآیند تراکنش‌ها در شبکه لایتنینگ با یک مثال ساده
برای درک بهتر فرآیند تراکنش‌ها در شبکه لایتنینگ ،قصد داریم در ادامه مقاله این موضوع را با مثالی ساده توضیح دهیم.
فرض کنید شما و دوست تان می‌خواهید در شبکه لایتنینگ تعدادی بیت کوین مبادله کنید. برای مثال دارایی شما برابر با 7 بیت کوین و دارایی دوست تان برابر با 4 بیت کوین است. در حالت اول شما 2 بیت کوین از حساب خود به حساب دوست تان منتقل می‌کنید. به این ترتیب دارایی شما به 5 بیت کوین و دارایی طرف مقابل تان به 6 بیت کوین تغییر خواهد کرد. با این وجود باز هم قصد داریم به مبادلات خود ادامه دهید.
در حالت دوم معامله، دوست تان 1 بیت کوین به حساب شما منتقل می‌کند. در حال حاضر شما 6 و دوست تان هر دو 4 بیت کوین در حساب خود دارید.
سپس در آخرین معامله، دوست تان 4 بیت کوین دیگر برای شما واریز می‌کند. در نتیجه دارایی شما برابر با 10 بیت کوین و دارایی دوست تان برابر با 2 بیت کوین است. پس از تکمیل مبادلات کانال پرداختی بسته می‌شود. حالا باید هر دو طرف حالت نهایی را به شبکه اصلی بیت کوین اعلام کنید.
اگر دوست تان حالت دوم را به‌عنوان حالت آخر روی شبکه بیت کوین انتشار دهید، ماینر شبکه لایتنینگ متوجه می‌شود که دارایی هر دو طرف برابر با 6 بیت کوین است.
بنابراین شما می‌توانید با عدم تایید این موضوع حالت سوم (حالت نهایی) را به شبکه اعلام کنید. در این صورت شبکه اصلی بیت کوین این موضوع را کلاهبرداری تشخیص می‌دهد. در نتیجه همه دارایی دوست تان را پس گرفته به حساب شما منتقل می‌کند. بنابراین با وجود چنین شرایطی، کاربران انگیزه‌ای برای کلاهبرداری در شبکه لایتنینگ ندارند.
مزایای شبکه لایتنینگ در یک نگاه کلی
طراحی و پیاده سازی شبکه لایتنینگ کاربرد رمز ارزها را حوزه‌های مختلف افزایش داد. به همین دلیل در ادامه مقاله قصد داریم مزایای این شبکه را مورد بررسی قرار دهیم.
افزایش سرعت تراکنش‌ها
قبل از پیاده سازی شبکه لایتنینگ بیت کوین، باید تاییدیه تراکنش‌ها را از شبکه اصلی دریافت می‌کردیم. اگر تراکم شبکه افزایش پیدا کند و تعداد بسیاری تراکنش به شبکه ارسال شود، بدون شک زمان تایید آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.
اما با وجود شبکه لایتنینگ این مشکلات تا حد بسیاری برطرف شده است. زیرا تراکنش‌ها بلافاصله در شبکه صاعقه تایید خواهد شد. بنابراین این اتفاق باعث شد تا ارزهای دیجیتال در کنار پی پال، مستر کارت و ویزا به‌عنوان روشی برای پرداخت در دسترس افراد قرار بگیرند.
محاسبه کارمزد تراکنش‌ها
تراکنش‌هایی که روی شبکه لایتنینگ بیت کوین ارسال می‌شوند، به‌قدری ناچیز است که افراد را به مبادلات بیت کوین در این کانال ترغیب می‌کند. خوشبختانه هزینه کارمزد انجام تراکنش در این شبکه چیزی حدود 1 ساتوشی است. بنابراین کارمزد پایین شبکه لایتنینگ یکی از مهم‌ترین مزیت‌هایی است که به کمک آن می‌توانیم از بیت کوین برای انجام معاملات روزانه به‌عنوان یک واحد پولی استفاده کنیم.
مقیاس پذیری بالا در شبکه لایتنینگ
لایتنینگ را می‌توان یک معجزه در شبکه بیت کوین به‌حساب آورد. زیرا این شبکه مقیاس پذیری بیت کوین را تا حد چشمگیری بهبود داد. به این ترتیب تعداد تراکنش‌ها در هر ثانیه افزایش پیدا کرد. در آخر این موضوع تعداد پردازش تراکنش‌های بیت کوین را نیز افزایش داد.
حفظ حریم خصوصی در لایتنینگ
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فناوری بلاکچین شفافیت همه تراکنش‌ها در این بستر است. هر چند در این شبکه به هویت اصلی افراد دسترسی نداریم اما این موضوع چیزی از شفافیت تراکنش‌ها کم نمی‌کند. به همین دلیل همه تراکنش‌ها قابل ردیابی هستند. در برخی از مواقع این موضوع می‌تواند به حریم خصوصی کاربران نیز لطمه وارد کند. اما شبکه لایتنینگ در این زمینه حریم شخصی افراد را حفظ می‌کند. با این وجود به جز دو تراکنش آغاز و پایان، همه تراکنش‌ها خارج از شبکه بیت صورت خواهد گرفت. بنابراین همه ریز تراکنش‌ها در شبکه لایتنینگ غیر قابل ردیابی خواهند بود.
بررسی مشکلات شبکه لایتنینگ
شبکه لایتنینگ برای رفع مشکل مقیاس پذیری بیت کوین طراحی و راه‌اندازی شد. اما ناگفته نماند که این شبکه مشکلاتی نیز دارد. در ادامه مقاله می‌خواهیم به مهم‌ترین معایب این شبکه اشاره کنیم.
هک شبکه لایتنینگ در سریع‌ترین زمان ممکن
ازدحام در شبکه لایتنینگ مقدمات را برای حمله هکرها فراهم می‌کند. به دلیل ازدحام و ترافیک بالا در این شبکه ممکن است کاربران نتوانند در کوتاه‌ترین زمان دارایی خود را برداشت کنند. این موضوع می‌تواند شبکه را نیز مسدود کند. به این ترتیب مهاجمان از این فرصت استفاده کرده و سرمایه و دارایی کاربران را به سرقت می‌برند.
عدم پرداخت آنلاین به‌صورت همزمان
در شبکه بیت کوین برای ارسال رمز ارزها، نیازی نیست هر دو طرف آنلاین باشند. برای مثال شما قصد دارید 1 بیت کوین برای دوست خود ارسال کنید. دوست شما اگر آفلاین هم باشد می‌توانید پس از مدت‌زمان مشخصی بیت کوین ارسالی را دریافت کند. اما این موضوع در شبکه لایتنینگ امکان‌پذیر نیست.
یعنی برای ارسال مقدار مشخصی بیت کوین هر دو طرف باید در کانال پرداختی آنلاین باشند. در غیر این صورت نمی‌توان عملیات پرداخت را با موفقیت انجام داد. از آنجایی که ارسال بیت کوین در شبکه Lightning محرمانه است لذا باید هر دو طرف در کانال پرداختی حضور داشته باشند.
کارمزد بالای تراکنش‌های بزرگ
اگر می‌خواهید پول زیادی را جابجا کنید، به شما پیشنهاد می‌دهیم از شبکه لایتنینگ استفاده نکنید. زیرا در این شبکه کارمزد بر اساس 1 درصد کل تراکنش محاسبه می‌شود. اما در شبکه بیت کوین کارمزدها بر اساس حجم تراکنش محاسبه خواهد شد.
محدودیت انتقال نقدینگی در کانال پرداختی لایتنینگ
برای انتقال بیت کوین ابتدا باید مقداری از دارایی را در کانال ذخیره سازی کنید. این مقدار برای انجام معاملات در شبکه لایتنینگ ضروری است و به هیچ عنوان قابل برداشت نیست. برای مثال فرض کنید شما یک کانال پرداخت با ظرفیت 4 بیت کوین دارید و می‌خواهید مقداری از آن را به کانال پرداختی دوستتان با ظرفیت 2 بیت کوین ارسال کنید. بنابراین بالاترین مقداری که اجازه پرداخت آن را در کانال دارید، فقط 2 بیت کوین است.
معرفی کیف پول شبکه لایتنینگ
با استفاده از کیف پول شبکه لایتنینگ می‌توانید در سریع‌ترین زمان ممکن به این شبکه وصل شوید و از امکانات آن مانند ذخیره، ارسال و دریافت بیت کوین استفاده کنید. اما به خاطر داشته باشید که این شبکه صرفا برای تراکنش‌های کوچک طراحی شده است. بنابراین برای استفاده از تراکنش‌ها با حجم بالا به شما پیشنهاد می‌کنیم از شبکه اصلی استفاده کنید.
همان‌طور که لازم است برای ترید در بازار ارز دیجیتال بهترین اندیکاتور برای فیوچرز را بشناسید برای واریز، برداشت و ذخیره‌سازی رمز ارزها نیز باید با انواع کیف پول‌های ارز دیجیتال آشنا شوید. به همین دلیل در ادامه مقاله می‌خواهیم کیف پول‌های لایتنینگ را معرفی کنیم تا بتوانید با توجه به نیاز خود تصمیم‌گیری بهتری در انتخاب آن‌ها داشته باشید. زیرا بسیاری از کیف پول‌های ارز دیجیتال از این شبکه پشتیبانی نمی‌کنند. برای مثال قابلیت شبکه لایتنینگ در تراست ولت هنوز فعال‌سازی نشده است.
کیف پول بلو والت مبتنی بر شبکه لایتنینگ
کیف پول آبی (Blue Wallet) یکی دیگر از کیف پول‌های ارز دیجیتال است که در سال 2018 به دنیای بلاکچین معرفی شد. این کیف پول ارز دیجیتال از سال 2019 خدمات شبکه لایتنینگ را در اختیار کاربران خود قرار داد. در حال حاضر از این کیف پول علاوه بر شبکه لایتنینگ قابلیت چند امضایی را نیز به خدمات خود اضافه کرده است.
با وجود اینکه قابلیت QR کد برای بازیابی ارزهای دیجیتال در این ولت وجود دارد اما باز هم دسترسی کاربران به کلیدهای خصوصی غیر ممکن است. این ولت در دو نسخه اندروید و IOS طراحی و پیاده سازی شده است که رابط کاربری بسیار ساده‌ای دارد. به همین دلیل کار با این ولت برای همه گروه‌های سنی راحت است. با استفاده از قابلیت اثر انگشت در این ولت می‌توانید امنیت سرمایه و دارایی خود را افزایش دهید.
کیف پول فونیکس شبکه لایتنینگ
کیف پول فونیکس (Phoenix) یکی از محبوب‌ترین ولت‌های شبکه لایتنینگ محسوب می‌شود. این کیف پول ارز دیجیتال در سال 2019 معرفی شد که در دو نسخه سیستم عامل اندروید و IOS در اختیار کاربران قرار گرفت. اما متاسفانه این کیف پول برخلاف تجربه رابط کاربری مناسب فاقد امنیت کافی است. این موضوع باعث شد کاربران کمی نسبت به این ولت دلسرد شوند.
لازم است بدانید که کیف پول فونیکس قابلیت ذخیره‌سازی بیت کوین را در زنجیره اصلی ندارد. در نتیجه با استفاده از این کیف پول تنها می‌توانید عملیات خرید و فروش بیت کوین را انجام دهید.
کیف پول اکلر شبکه لایتنینگ
اکلر (Eclair) کیف پول فرانسوی است که خرید و فروش بیت کوین را از طریق شبکه لایتنینگ در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کنترل کامل رمز ارز بیت کوین یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کیف پول اکلر به شمار می‌رود. یعنی می‌توان گفت که هیچ شخصی به غیر از خودتان و پلتفرم اکلر، به سرمایه شما نظارت و کنترل ندارد.
این کیف پول امنیت نسبتا خوبی را برای کاربران فراهم کرده است. زیرا نرم افزار اکلر در قسمتی از حافظه موبایل ذخیره می‌شود تا از اطلاعات در مقابل نرم افزارهای مخرب محافظت کند. در این ولت به‌راحتی می‌توانید تراکنش‌های خود را حذف کنید و از همه مهم‌تر، با کارمزد به نسبت پایین تری تراکنش‌ها را انجام دهید.
برای استفاده از ولت اکلر تنها ناچار به نصب نسخه اندروید هستید. به همین دلیل است که با وجود قابلیت‌های مثبت زیاد امتیاز 3.5 از 5 را در سایت معتبر BMJ دریافت کرده است.
کلام آخر؛ تسریع فرآیند تراکنش‌ها با استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین
امروزه کمتر کسی است که کلمه بیت کوین را نشنیده باشد. آقای ساتوشی ناکاموتو با هدف استفاده از بیت کوین در معاملات روزانه و جایگزینی آن به‌عنوان ارز فیات، وایت پیپر این ارز پیشرو را در سال 2008 معرفی کرد. اما با توجه به افزایش قیمت بیت کوین، نوسانات بسیار آن و همچنین افزایش تعداد کاربران، استفاده از این رمز ارز به‌عنوان سیستم پرداخت امکان‌ناپذیر شد. زیرا شبکه بیت کوین در یک ثانیه تنها می‌تواند 7 تراکنش را پردازش کند. حال در نظر بگیرد اگر تراکنش‌های روزانه در هر ثانیه بیش 10000 باشد شبکه بیت کوین در چه بازه زمانی می‌تواند آن‌ها را پردازش کند.
پس از مدتی جوزف پون و تائودوس دریا طرح به نام شبکه لایتنینگ را پیاده‌سازی کردند. با استفاده از این شبکه تراکنش‌های خارج از شبکه اصلی بیت کوین پردازش می‌شود. در نتیجه سرعت و پردازش تراکنش‌ها را تا حد بسیاری افزایش می‌دهد. این شبکه برای انتقال تراکنش‌های کوچک طراحی شده است. به همین دلیل کارمزدی پایینی برابر با 1 ساتوشی دارد. اما برای انجام تراکنش‌های بزرگ باید حدود 1 درصد از ارزش کل دارایی را بپردازید.
شبکه لایتنینگ امنیت بسیار بالایی دارد. بنابراین برای انجام تراکنش‌ها نگرانی نداشته باشید. زیرا به دلیل ساختار این شبکه امکان سرقت دارایی زیر یک درصد است. در این مقاله از تریتکس شبکه لایتنینگ را به‌صورت جامع مورد بررسی قرار دادیم. همچنین کیف پول‌های لایتنینگ را نیز معرفی کردیم. آیا شما برای انجام تراکنش‌های خود از کیف پول ارز دیجیتال لایتنینگ استفاده کرده‌اید؟ نظرات ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیـــدگـاه خـود را بـه اشــتراک گــذاریــد