بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟
در دنیای امروز، بازار ارز دیجیتال به‌عنوان یکی از بازارهای مالی پرطرفدار و پرکاربرد به سرعت در حال رشد و گسترش است. این بازار، به افراد و سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در جریان تجارت جدیدی قرار گیرند که از تکنولوژی بلاکچین بهره می‌برد. به همین ترتیب، صرافی‌های ارز دیجیتال از جمله تریتکس پیشوندهای پویا و برجسته این بازار را تشکیل می‌دهند. در این مقاله، به بررسی عمقی نحوه کارکرد بلاکچین و تأثیر آن بر بازار ارز دیجیتال می‌پردازیم.
بلاکچین چیست؟
بررسی سوال بلاکچین چیست به زبان را به طور دقیق بررسی می‌کنیم.
- بلاکچین یک بانک اطلاعاتی دیجیتال حاوی داده است. داده می‌تواند هر چیزی باشد، مانند تراکنش‌های مالی، سوابق پزشکی، هویت اشخاص، حتی فضای ذخیره‌سازی کامپیوتری یا آرا.
- این بانک اطلاعاتی، در یک شبکه کامپیوتری همتا به همتا توزیع شده است. این موضوع بدان معناست که در یک سرور مرکزی ذخیره نشده است و بنابراین، توسط هیچ نهاد یا فردی کنترل و مدیریت نمی‌شود. به این دلیل، گاهی بلاکچین به نام «فناوری دفتر کل توزیع‌شده» شناخته می‌شود.
- همه اطلاعات در این بانک اطلاعاتی، واقعی، قابل اعتماد و غیر قابل تغییر هستند. یعنی، با گذشت زمان تغییر نمی‌کنند. هر بخشی از داده توسط کامپیوترهای موجود در شبکه به صورت مشترک با رمزنگاری، کد و توافق، تایید و تصدیق می‌شود تا اطمینان حاصل شود یک نسخه معتبر وجود دارد.
برخلاف بانک‌های اطلاعاتی سنتی که توسط یک مرجع مرکزی نگه‌داری می‌شوند، یک بلاکچین در شبکه‌ای از کامپیوترها ذخیره می‌شود و هر یک از آنها یک نسخه کامل از داده‌ها را در اختیار دارند. این همان «عدم تمرکز» داده‌هاست.
چرا عدم تمرکز داده‌ها اینقدر اهمیت دارد؟
کنترل و مالکیت داده‌ها و حفظ حریم خصوصی، از مشکلات مرتبط با داده‌هاست. بلاکچین، کنترل داده‌ها را از دست اشخاص ثالث قدرتمند که همیشه به نفع مشتریان خود عمل نمی‌کنند، گرفته و آن را در دستان تعداد زیادی از افراد قرار می‌دهد.
همچنین، بلاکچین تضمین می‌دهد که همه، یک نسخه معتبر در اختیار دارند و هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند دیکته کند که نسخه صحیح باید چگونه باشد.
این نسخه واحد معتبر، نه تنها تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و حاکمیت را در سطح حاکمیتی ممکن می‌سازد، بلکه مشارکت و همکاری افرادی را که در حالت معمول به یکدیگر اعتماد نمی‌کنند را نیز مقدور می‌سازد.
بزرگ‌ترین تصور غلط درباره بلاکچین
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که بلاکچین فقط در مورد ارزهای دیجیتال یا توکن‌ها کاربرد دارد، اما این تفکر دور از واقعیت است. در حقیقت، کاملا برعکس است.
بلاکچین اساسا یک فناوری برای ایجاد اجماع و توافق در یک سیستم غیرمتمرکز است. با ثبت و به اشتراک‌گذاری داده‌ها میان نودهای یک شبکه بلاکچین، اجماع محقق می‌شود، به طوری که هر فرد در شبکه می‌تواند داده‌ها را ببیند و تایید کند. این فرایند به یک نسخه مشترک از داده‌های واقعی منجر می‌شود که کسب و کارها و اشخاص می‌توانند از آن برای کار کردن با یکدیگر استفاده کنند.
ارز دیجیتال در شبکه بلاکچین به عنوان یک مشوق اقتصادی عمل می‌کند و مردم را به اجرای کارهای محاسباتی تایید داده‌ها تشویق می‌کند. به گفته ویتالیک بوترین، از بنیانگذاران اتریوم، «به منظور داشتن یک بانک اطلاعاتی غیرمتمرکز به امنیت نیاز دارید. به منظور داشتن امنیت به مشوق‌هایی نیاز دارید.» موضوع مشوق‌ها در شبکه‌های بلاکچین عمومی اهمیت دارند، اما ممکن است در شبکه‌های کنسرسیوم خصوصی لازم نباشند.
به بیان دیگر، همه چیز به داده‌ها مرتبط است. داده‌های معتبر و دقیق برای جامعه ارزش زیادی دارد. چون همکاری بین دو طرف را بدون هیچ مانعی ممکن می‌سازد و به نوبه خود باعث تبادل ارزش و ایجاد ثروت می‌شود. ارز دیجیتال در بلاکچین، تنها برای تایید و محافظت از داده‌ها کاربرد دارد.
تفاوت بین بیت کوین و بلاکچین چیست؟
گاهی، بیت کوین و بلاکچین به اشتباه به جای یکدیگر به کار می‌روند. اما آنها واقعا دو چیز متفاوت هستند. بیت کوین، یک ارز دیجیتال است که می‌توان برای خرید کالاها و خدمات از آن استفاده کرد و به جای این که توسط دولت‌ها یا کالاهایی نظیر طلا پشتیبانی شود، توسط فناوری بلاکچین که مبتنی بر رمزنگاری است، پشتیبانی می‌شود. بلاکچین، فناوری پایه‌ای است که باعث می‌شود بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال ایجاد شوند.
به بیانی دیگر، بلاکچین، فناوری است و بیت کوین، کاربرد است؛ شبیه اینترنت که فناوری است و ایمیل که یک کاربرد آن است و همانطور که از اینترنت برای برنامه‌های کاربردی دیگری نظیر جستجوی وب، شبکه‌های اجتماعی و تجارت الکترونیک استفاده می‌شود، بلاکچین نیز برنامه‌های کاربردی دیگری فراتر از ارزهای دیجیتال را پشتیبانی می‌کند.
آیا می‌توان از بلاکچین بدون ارز دیجیتال استفاده کرد؟
بله، بلاکچین می‌تواند بدون ارز دیجیتال استفاده شود. اما ارز دیجیتال بدون بلاکچین نمی‌تواند کار کند. بلاکچین بدون ارز دیجیتال، یک دفتر کل توزیع شده است که داده‌ها را در چند کامپیوتر ذخیره و ردیابی می‌کند. این داده‌ها می‌تواند هر چیزی باشد: آرای محرمانه، سوابق پزشکی، دارایی‌های معنوی/ کارهای هنری، هویت اشخاص یا داده‌های زنجیره تامین.
چه کسی بلاکچین را اختراع کرد؟
نخستین نسخه بلاکچین توسط دو دانشمند به نام‌ها استوارت هابر (Stuart Haber) و اسکات استرنتا (Scott Stornetta) برای حل یک مشکل آزاردهنده اختراع شد: تصدیق اسناد دیجیتال؛ چگونه می‌توان مطمئن شد، نسخه‌ای که در اختیار دارید، نسخه اصل است و تغییری در آن داده نشده است؟ در سال 1991، آنها یک مقاله منتشر کردند که برای اولین بار یک سیستم سلسله مراتبی دیجیتال را به نام «بلاکچین» تشریح می‌کرد.
استخراج بلاکچین چیست؟
استخراج بلاکچین به فرایند ایجاد و اضافه کردن بلوک‌های جدید داده‌ها به بلاکچین اشاره می‌کند. این کار توسط نودها، یعنی کامپیوترهایی که به بلاکچین وصل می‌شوند، انجام می‌گردد. پس از این که همه داده‌های بلوک تایید شدند، بلوک جدید در شبکه ایجاد و بارگذاری می‌شود. در عوض تایید داده‌ها، به این نودها، ارز دیجیتال به عنوان پاداش داده می‌شود. در صورتی که تمایل دارید، اطلاعات بیشتری در مورد فرایند استخراج به دست بیاورید، می‌توانید مقاله تریتکس با عنوان «راهنمای جامع ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال» را مطالعه کنید.
آیا بیت کوین، اولین بلاکچین است؟
زمانی که صحبت از ارزهای دیجیتال می‌شود، بیت کوین، اغلب به عنوان یک پیشرو دیده می شود. این ارز، اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز است و امروز به عنوان مشهورترین ارز دیجیتال به شمار می‌رود. به هر حال، برخی متخصصین استدلال می‌کنند که بیت کوین واقعا اولین بلاکچین نیست.
اولین شکل ارز دیجیتال که b-money نامیده می‌شود، توسط مهندس کامپیوتر Wei Dai در سال 1998 مطرح شد. Wei به خاطر کارش در زمینه رمزنگاری و ارزهای دیجیتال مشهور است. این ارز از یک دفتر کل غیرمتمرکز برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کرد، اما فاقد راهی برای توافق و اجماع میان کاربران بود. توافق و اجماع میان کاربران، موضوعی ضروری است. بدون آن حمله دوبار خرج کردن ارز دیجیتال یا دابل اسپندینگ پیش می‌آید.
در نتیجه، b-money هرگز پیاده‌سازی نشد. اما ایده‌های مطرح شده در گزارش رسمی b-money، پایه و اساس ارزهای دیجیتال بعدی از جمله بیت کوین را بنیان نهاد. اگرچه بیت کوین، اولین بلاکچین نبوده است، اما قطعا یکی از اثرگذارترین آنها می‌باشد.
انواع بلاکچین؛ از عمومی تا هیبریدی
انواع بلاکچین متفاوتی وجود دارد که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند.
- بلاکچین‌های عمومی در دسترس هر کسی هستند و هر کس می‌تواند در شبکه مشارکت کند، یعنی به اجازه نیاز ندارند و غیرمتمرکز هستند. عدم تمرکز، بلاکچین‌های عمومی را خیلی امن اما کند و گران می‌کند. شبکه‌های بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سولانا (SOL)، مثال‌هایی از بلاکچین‌های عمومی هستند.
- بلاکچین‌های خصوصی، شبکه‌های نیازمند اخذ مجوز از یک نهاد مدیریت هستند و بنابراین می‌توانند سریع‌تر و کارآمدتر باشند. نهاد اشاره شده تعیین می‌کند که کدام کاربر می‌تواند یک نود باشد. ریپل (XPR)، یک نمونه از بلاکچین خصوصی است. اما این نوع بلاکچین از امنیت کمتری برخوردار است.
- بلاکچین‌های کنسرسیومی، چیزی بین بلاکچین‌های عمومی و خصوصی هستند و توسط گروهی از سازمان‌های همکار اجرا می‌شوند. هر عضو، مالک بخشی از شبکه است. کوآنتوم که توسط JP Morgan ایجاد شده است، مثالی از بلاکچین کنسرسیومی است.
- بلاکچین‌های هیبریدی: ترکیبی از ویژگی‌های بلاکچین خصوصی و عمومی را دارند. شبکه بلاکچین را یک نهاد کنترل می‌کند. این نهاد اختیار دارد به افراد اجازه دسترسی به اطلاعات خاص ذخیره‌شده در بلاکچین را بدهد و برخی از اطلاعات را به‌صورت عمومی منتشر کند. XinFin، یک نمونه از بلاکچین هیبریدی است.
در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با انواع بلاکچین، مقاله «انواع بلاکچین» را مطالعه کنید.
بلاکچین چگونه می‌تواند زنجیره‌های تامین را بهبود دهد؟
همانطور که دنیای ما به شکل فزاینده‌ای به هم متصل می‌شود، نیاز به زنجیره‌های تامین مطمئن و کارا هم بیشتر می‌شود. متاسفانه، زنجیره‌های تامین سنتی، اغلب به دلیل هماهنگی ناکارآمد و فقدان شفافیت با مشکل مواجه می‌شوند. فناوری بلاکچین با ارائه یک پلتفرم غیرمتمرکز برای به اشتراک‌گذاری داده‌های به‌روز به منظور ردیابی تولید مواد غذایی از مزرعه تا میز، پتانسیل تغییر زنجیره‌های تامین را دارد. بلاکچین تا حد زیادی امکان تشخیص محصولات تقلبی از اصل را دارد.
بلاکچین می‌تواند با ساده و موثر کردن زنجیره‌های تامین به کاهش اثرات زیست محیطی کمک کند. برای مثال، اگر شما دقیقا بدانید که کالای شما از کجا تامین می‌شود و چگونه ساخته می‌شود، می‌توانید مطمئن باشید که شما از شرکت‌هایی که از مواد شیمیایی خطرناک استفاده می‌کنند، خرید نمی‌کنید.
VeChain، یکی از بلاکچین‌های ارائه‌دهنده قابلیت ردیابی زنجیره‌های تامین است. با استفاده از این شبکه، کسب و کارها می‌توانند محصولات خود را از تولید تا قفسه خرده‌فروشی‌ها ردیابی کنند. به علاوه VeChain می‌تواند داده‌هایی را که برای بهبود کیفیت و ایمنی محصولات استفاده می‌شوند را در اختیار کاربران قرار دهد.
به طور مشابه در صنعت بهداشت و درمان، بلاکچین می‌تواند برای ذخیره‌سازی سوابق پزشکی و ردیابی داده‌های بیماران استفاده شود. این کار نه تنها از اطلاعات حساس محافظت می‌کند، بلکه دسترسی پزشکان و بیماران را به اطلاعات مهم مرتبط با سلامت آسان‌تر می‌کند.
کاربردهای بیشتری از بلاکچین در سایر صنایع شامل مدیریت بلایای طبیعی، املاک و مستغلات، بیمه، شهرهای هوشمند و غیره وجود دارد که فراتر از موضوع و محدوده این مقاله است.
ارتباط بلاکچین با اینترنت اشیا (IoT) چیست؟
اینترنت اشیا به شبکه در حال رشد دستگاه‌های فیزیکی اشاره دارد که به اینترنت وصل می‌شوند، از جمله، هر چیزی از ترموستات، خودرو تا تجهیزات تولیدی.
این دستگاه‌ها، حجم زیادی از داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنند که می‌توانند برای بهبود کارایی و بهره‌وری در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند. به هر حال، این داده‌ها، اغلب در سازمان‌های خاص نگه‌داری شده و یک تک نقطه شکست را ایجاد می‌کنند که مستعد حملات سایبری است.
با توجه به حجم عظیمی از داده‌هایی که با استفاده از هوش مصنوعی به طور فزاینده‌ای تولید می‌شوند، حفظ حریم خصوصی و مالکیت داده‌ها به یک نگرانی تبدیل شده است. چون امروزه زندگی ما به وسایل دیجیتالی وابسته است و هرکس که داده را کنترل می‌کند، درحقیقت، همه چیز را کنترل می‌کند.
بلاکچین می‌تواند با ایجاد یک راه امن و غیرمتمرکز، راه‌حلی را برای ذخیره‌سازی و اشتراک داده‌ها فراهم کند و دسترسی سازمان‌های مختلف را به داده‌هایی که نیاز دارند، ممکن سازد و از کنترل داده‌ها توسط یک مرجع واحد جلوگیری کند و در عوض از حریم خصوصی و آزادی کاربران محافظت کند.
محدودیت‌های فناوری بلاکچین
- مقیاس‌پذیری
یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که فناوری بلاکچین با آن مواجه است، مقیاس‌پذیری می‌باشد. مقیاس‌پذیری به قابلیت یک سیستم برای پردازش حجم زیادی از تراکنش‌ها در یک زمان اشاره دارد. معمولا، شبکه‌های بلاکچین نظیر بیت کوین فقط تعداد محدودی از تراکنش‌ها را در هر ثانیه پردازش می‌کنند. این بدان دلیل است که همه مشارکت‌کنندگان در شبکه باید درباره تایید تراکنش‌ها به اجماع و توافق برسند.
هرچه افراد بیشتر و بیشتری از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند، این مشکل مقیاس‌پذیری بیشتر و بیشتر برجسته می‌شود. تا زمانی که راه‌حلی برای این مشکل پیدا نشود، شبکه‌های بلاکچین به سادگی قادر به پاسخ‌گویی به تقاضاها نخواهند بود.
- مصرف انرژی
مشکل دیگر فناوری بلاکچین، مصرف انرژی آنهاست. هر نودی در یک شبکه بلاکچین باید هر تراکنش را تایید کند. این فرایند تایید نیازمند مقدار زیادی انرژی است. برآورد می‌شود که شبکه بیت کوین به تنهایی به اندازه کشور دانمارک، انرژی مصرف می‌کند. این موضوع در بلندمدت قابل تحمل نیست و اگر قرار باشد از آن در مقیاس بزرگ استفاده شود، باید به آن پرداخت.
- نقص‌های امنیتی
علی‌رغم این که شبکه بلاکچین به امن بودن شهره است، فناوری بلاکچین از نقص‌های امنیتی مصون نیست. در حقیقت، در سال‌های اخیر، هک‌های بسیاری در شبکه‌های بلاکچین رخ داده است.
یکی از بارزترین مثال‌ها، هک DAO شبکه اتریوم در سال 2016 است که به از دست رفتن بیش از 50 میلیون دلار اتر منجر شد. برخی تحلیل‌گران استدلال می‌کنند که هکرها از یک نقص در بلاکچین سوء استفاده می‌کنند و از نظر فنی، اقدام آنها، هک نمی‌باشد. خود شبکه بیت کوین در طول این سال‌ها، نقص‌هایی داشته است که با کمک برنامه‌نویسان داوطلب، قبل از این که کسی بتواند از آنها سوء استفاده کند، برطرف شده‌اند.
اگر قرار است از فناوری بلاکچین برای برنامه‌های کاربردی با ماموریت‌های مهم استفاده شود، این مشکلات امنیتی باید برطرف شوند.
- فقدان مقررات
مشکل دیگر فناوری بلاکچین، فقدان مقررات است. چون این شبکه‌ها غیرمتمرکز هستند، هیچ نهاد مرکزی که قوانین و مقررات را وضع کند، وجود ندارد. فقدان مقررات می‌تواند مشکلاتی را در آینده به وجود آورد و به سوء استفاده و استفاده نادرست از این فناوری منجر شود.
چگونه در بلاکچین سرمایهگذاری کنیم؟
هیچ راهی برای سرمایهگذاری مستقیم در بلاکچین یا فناوری بلاکچین وجود ندارد. شما می‌توانید با خرید رمز ارز از یک صرافی ارز دیجیتال مانند تریتکس در این حوزه سرمایهگذاری کنید. چون بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسان بالای آن، خیلی ریسک دارد، می‌توانید سهام صندوق‌های سرمایهگذاری ارزهای دیجیتال را بخرید. کاربرانی که تحمل ریسک بالایی دارند، می‌توانند در عرضه‌های اولیه سکه (ICO) مشارکت کنند و برای حمایت از ارز دیجیتال جدیدی که در حال توسعه است، آن را خریداری کنند.
دیـــدگـاه خـود را بـه اشــتراک گــذاریــد