پامپ و دامپ: نحوه تشخیص و اجتناب از آن
پامپ (Pump) و دامپ (Dump)، راهی برای دست‌کاری بازار ارزهای دیجیتال است که با انتشار اطلاعات نادرست در مورد یک دارایی منجر به افزایش قیمت (پامپ) و سپس فروش (دامپ) آن می‌شوند. کنترل این مسئله در دنیای ارز دیجیتال، امری چالش‌برانگیز است، چراکه مقررات دولتی کافی وجود ندارد.
پامپ و دامپ چگونه کار می‌کند؟
هدف اصلی طرح پامپ و دامپ این است که به‌طور مصنوعی، قیمت یک دارایی یا ارز دیجیتال را افزایش دهند و پس از افزایش قیمت، آن را بفروشند. این امر به سازماندهندگان چنین طرحی اجازه می‌دهد از افزایش ناگهانی قیمت سود ببرند.
تنها افرادی که از طرح‌های پامپ و دامپ سود می‌برند، سازماندهندگان آن هستند. این طرح‌ها اغلب از طریق پیام‌رسان‌های پرسرعت مانند تلگرام و دیگر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شوند.
گاهی طرح‌های پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال حتی بیش از پنج یا ده دقیقه دوام نمی‌آورند، اما می‌توانند اثرات کوتاه‌مدت بسیاری بر قیمت و حجم آن ارزها داشته باشند. طبق مطالعه‌ای، قیمت ارز دیجیتال در ۷۰ ثانیه اول به‌طور متوسط 25 درصد افزایش می‌یابد و پس از آن، قیمت کاهش می‌یابد. همچنین این مطالعه نشان داد که قیمت ارز، پنج دقیقه قبل از شروع طرح پامپ و دامپ افزایش می‌یابد. این امر به آن دلیل است که سازماندهندگان طرح قبل از اعلام نام ارز دیجیتال موردنظر در گروه‌های خود، آن ارز دیجیتال را خریداری می‌کنند. سازماندهندگان به‌طور جمعی زمانی را تعیین می‌کنند که قرار است قیمت یک ارز دیجیتال را پامپ کنند و سپس با وعده سود فوری، آن ارز را برای معامله‌گران دیگر تبلیغ می‌کنند.
برخی از گروه‌های تلگرام «عضویت ویژه» را به اعضای گروه خود پیشنهاد می‌کنند تا اعضای ویژه بتوانند سیگنال‌های پامپ را زودتر از اعضای عادی گروه دریافت کنند. برای کسب سود از این طرح‌ها، باید خیلی سریع خرید و فروش کرد، اما این امر ممکن است گاهی دشوار باشد، چراکه سازماندهندگان پامپ و دامپ معمولاً به‌محض اعلام نام ارز دیجیتالی که پامپ شده است، آن را به فروش می‌رسانند.
مثلاً، یک گروه پامپ و دامپ، یک بار قیمت ارز دیجیتال سالوس (SaluS (SLS)) را 950 درصد افزایش داد. قیمت این ارز دیجیتال قبل از پامپ معادل 0.0046 بیت کوین بود، اما پس از آن‌که گروه سازماندهندگان، نام سالوس را افشا کرد، قیمت آن به 0.0438 بیت کوین افزایش یافت. هنگامی‌که گروه، فروش خود را آغاز کرد، قیمت سالوس به 0.0059 بیت کوین کاهش یافت.
نمودار یک طرح پامپ و دامپ (منبع: empirica.io)
چرا طرح‌های پامپ و دامپ اجرا می‌شوند؟
فومو
وقتی قیمت سکه بالا می‌رود، احساسی به نام فومو (FOMO) در بین سرمایه‌گذاران ایجاد می‌شود که همان ترس از دست دادن (Fear Of Missing Out) است. سازماندهندگان پامپ و دامپ اظهار می‌کنند که اگر سرمایه‌گذاران، پول خود را در ارز دیجیتال مدنظر سرمایه‌گذاری نکنند، سود زیادی از دست خواهند داد. آنها به همین شکل سرمایه‌گذاران را جذب می‌کنند. هنگامی‌که تعداد خریداران آن ارز دیجیتال افزایش می‌یابد، به‌دنبال آن، قیمت نیز افزایش می‌یابد. این امر به‌نوبه خود معامله‌گران بیشتری را جذب می‌کند. اما زمانی‌که سازماندهندگان، ارز دیجیتال را به فروش می‌رسانند، هیاهوی خرید از بین می‌رود و قیمت سقوط می‌کند. این موضوع منجر به زیان هنگفتی برای سایر معامله‌گران می‌شود.
مقررات
فقدان مقررات دولتی و ماهیت جهانی بازار ارزهای دیجیتال دو عاملی هستند که معمولاً باعث رخداد چنین طرح‌هایی می‌شوند. در گذشته، طرح‌های پامپ و دامپ از طریق مراکز تماس تبلیغ می‌شد و سازماندهندگان اغلب از اطلاعات ناقص یا گمراه‌کننده برای متقاعدسازی معامله‌گران در جهت خرید سهام استفاده می‌کردند.
اطلاعات غلط
در حال حاضر، اینترنت انتشار اطلاعات نادرست را بسیار آسان‌تر کرده است. درنتیجه، پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و تلگرام به‌طور گسترده برای طرح‌های پامپ و دامپ مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
این نوع کلاه‌برداری در گذشته نادر بود، زیرا بسیاری از افرادی که سهام را تبلیغ می‌کردند، کارگزاران ثبت‌شده‌ای بودند که در صورت انتشار اطلاعات نادرست ممکن بود مجوز خود را به‌راحتی از دست بدهند و با مشکلات قانونی مواجه شوند. اما از آن‌جایی‌که سازماندهندگان پامپ و دامپ دنیای ارزهای دیجیتال به هیچ‌کس پاسخ‌گو نیستند، آزادند هرچه‌قدر که می‌خواهند اطلاعات غلط بدهند.
عرضه اولیه سکه
روش دیگری که کلاه‌برداران از طریق آن یک طرح پامپ و دامپ را سازماندهی می‌کنند، عرضه اولیه سکه (ICO) است. سازماندهندگان، قیمت یک سکه را از طریق عرضه اولیه سکه افزایش می‌دهند. آنها برای تحقق اهداف خود از شخصی معروف در دنیای ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند و آن شخص از عرضه اولیه سکه موردنظر پشتیبانی می‌کند. هنگامی‌که قیمت افزایش یافت، تیم سازماندهندگان فروش را آغاز می‌کنند و درنتیجه، باعث ضرر سرمایه‌گذاران می‌شوند.
این طرح‌ها معمولاً آلت‌کوین‌های جدید را هدف قرار می‌دهند، چراکه حجم معاملات پایینی دارند. این امری مهم است، زیرا دست‌کاری قیمت ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین یا اتریوم بسیار هزینه‌بر هستند، به همین دلیل است که کلاه‌برداران سراغ آنها نمی‌روند.
نحوه شناسایی طرح پامپ و دامپ
توانایی تشخیص طرح پامپ و دامپ روشی عالی برای آن است که مطمئن شوید پول خود را از دست نمی‌دهید. گاهی تشخیص این‌که آیا در معرض کلاه‌برداری قرار دارید یا خیر، امری دشوار است. اما نشانه‌هایی وجود دارد که می‌توانید به آنها دقت داشته باشید. برخی از این نشانه‌ها در ادامه مطرح شده است:
- یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های طرح پامپ و دامپ این است که قیمت ارز دیجیتال به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد، بدون این‌که هیچ خبر یا اتفاقی برای توجیه آن وجود داشته باشد.
- اگر متوجه شدید که قیمت یک ارز دیجیتال هم‌زمان با فعالیت تبلیغاتی از سوی یک شخص یا یک گروه افزایش می‌یابد، احتمال زیادی وجود دارد که یک طرح پامپ و دامپ باشد.
- ممکن است در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، تلگرام و ردیت نظرات، پیام‌ها یا پست‌های تبلیغاتی نادرستی دیدید که افراد درباره رویدادهای مرتبط با ارزهای دیجیتال موردنظر خود منتشر می‌کنند. چنین پست‌هایی معمولاً این نوید را می‌دهند که به‌سرعت پول خود را دو برابر خواهید کرد. این‌ها تبلیغات نادرستی هستند که از سوی سازماندهندگان طرح پامپ و دامپ منتشر می‌شوند.
- اگر یک ارز دیجیتال با ارزش بازار پایین به‌طور ناگهانی در سراسر فیس بوک، توئیتر و یوتیوب تبلیغ شود، نشانه آن است که کلاه‌برداران قصد پامپ آن را دارند.
چگونه از طرح‌های پامپ و دامپ اجتناب کنیم؟
مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای جلوگیری از قربانی شدن در طرح پامپ و دامپ انجام دهید این است که تسلیم فومو نشوید. وقتی کسی به شما می‌گوید که اگر روی یک ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری نکنید، سود زیادی را از دست خواهید داد، پیش از هر تصمیمی تحقیق کنید و احساسی عمل نکنید.
علاوه بر این، سرمایه‌گذاران باید از اخبار به‌روز بازار ارزهای دیجیتال مطلع باشند تا بدانند از کدام گروه‌ها و ارزهای دیجیتال اجتناب کنند. وقتی متوجه می‌شوید که یک ارز دیجیتال در حال پامپ است، اولین کاری که باید انجام دهید این است که از دلیل آن مطلع شوید. آیا اخبار موجهی وجود دارد که باعث افزایش قیمت شده باشد یا فقط تبلیغات یک گروه تلگرامی باعث پامپ آن شده است؟ اگر مورد دوم صحیح باشد، آن‌وقت می‌دانید که کلاه‌برداری در کار است.
از سرمایه‌گذاری بر روی آلت‌کوین‌هایی که ارزش بازار کمی دارند، خودداری کنید، مگر این‌که تحقیقات خود را انجام داده و به سودمندی این ارزهای دیجیتال ایمان داشته باشید. پوشش رسانه‌ای ارز دیجیتال موردنظر را بررسی کنید. یک پروژه قانونی در پلتفرم‌هایی مانند گیت هاب، یوتیوب و سایر سایت‌های رسانه اجتماعی حضور خواهد داشت.
بررسی کنید که آیا یک تیم واقعی پشت ارز دیجیتال وجود دارد یا خیر. چراکه ایجاد ارز دیجیتال و سپس پامپ قیمت آن بسیار آسان است. یک سرمایه‌گذار خوب می‌داند که تیم توسعه به اندازه ارز دیجیتال اهمیت دارد، بنابراین، حتماً تحقیقات کاملی در این زمینه انجام دهید.
آیا پامپ و دامپ غیرقانونی است؟
در سال‌های 2017 و 2018، جان مک‌آفی هر روز یک ارز دیجیتال جدید را در توئیتر خود تبلیغ می‌کرد. او به دنبال‌کنندگان خود نگفته بود پیش از آن‌که ارز دیجیتال خاصی را تبلیغ کند، آن را خریداری می‌کند. جان مک‌آفی ارزهای دیجیتالی مانند دوج‌کوین (DOGE)، رد‌کوین (RDD) و ورج (XVG) را تبلیغ کرد.
درنهایت، مک‌آفی به‌دلیل اقدامات خود، از سوی کمیسیون معاملات آتی کالای آمریکا (CFTC) به جرم تقلب در کالاها و اوراق بهادار، کلاه‌برداری اینترنتی و پول‌شویی متهم شد. این اولین باری بود که کمیسیون معاملات آتی کالا علیه شخصی اقدام کرد که در طرح پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال شرکت می‌کرد.
در سال 2018، زمانی‌که قیمت سهام تسلا پس از توئیت ایلان ماسک در مورد خصوصی‌سازی تسلا 6 درصد افزایش یافت، او مجبور شد ۴۰ میلیون دلار بابت جریمه وضع شده از جانب کمیسیون معاملات آتی کالا پرداخت کند. بااین‌حال، زمانی‌که در سال 2021، مگدا ویرزیکا، مدیرعامل شرکت سیگنیا، ایلان ماسک را به جرم پامپ و دامپ بیت کوین متهم کرد، او این ادعاها را رد کرد.
در بازار سهام، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به‌صراحت اعلام کرده است که پامپ و دامپ یک طرح غیرقانونی است و عواقب قانونی را به‌دنبال دارد. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا هیچ چیز قطعی در مورد طرح‌های پامپ و دامپ ارزهای دیجیتال نگفته است. از آن‌جایی‌که اکثر سازماندهندگان طرح‌های پامپ و دامپ از IDهای ناشناس تلگرام استفاده می‌کنند، ردیابی آنها دشوار است، پون تلگرام یک پیام‌رسان رمزنگاری شده است.
همان‌طور که در بالا ذکر شد، ارزهای دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند و هیچ مقررات دولتی در مورد آنها وجود ندارد. این امر، اقدام قانونی علیه سازماندهندگان طرح‌های پامپ و دامپ را سخت‌تر می‌کند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا در سال 2017 به مردم نسبت به مشارکت در طرح‌های پامپ و دامپ هشدار داد، اما فضای کریپتو همچنان بدون نظارت باقی مانده است و این کلاه‌برداری‌ها همچنان بیداد می‌کند. طرح‌های پامپ و دامپ کریپتو تاکنون غیرقانونی اعلام نشده است.
نتیجه‌گیری
نظارت کافی در دنیای کریپتو وجود ندارد. همین امر کار را برای کلاه‌بردارانی که پامپ و دامپ انجام می‌دهند، آسان می‌کند. در این میان، دست‌کاری قیمت آلت‌کوین‌ها از همه‌چیز آسان‌تر است، زیرا برای جابه‌جایی آنها به مبالغ بالا نیاز نیست.
علی‌رغم هشدارهای کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، سازماندهندگان پامپ و دامپ به کلاه‌برداری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران جدید و ناآگاه ادامه می‌دهند. تنها راهی که می‌توان از طرح‌های پامپ و دامپ جلوگیری کرد، انجام تحقیقات بازار و جستجو در صفحات رسانه‌های اجتماعی کوین موردنظر و مشاهده و بررسی فعالیت‌های تیم توسعه آن است.
تا زمانی که کشورها قوانینی را علیه این عمل ارائه نکنند، طرح‌های پامپ و دامپ همچنان وجود خواهند داشت و کلاه‌برداران از سوءاستفاده از معامله‌گران جدید دست برنخواهند داشت. اگر اقدامی صورت نگیرد، این طرح‌ها رایج و رایج‌تر می‌شوند. اگر نمی‌خواهید قربانی این طرح‌ها شوید، حتماً درباره کوین موردنظر تحقیق کنید.
دیـــدگـاه خـود را بـه اشــتراک گــذاریــد