آموزش دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز به زبان ساده
دیفای چیست و چرا میتواند دنیای اقتصاد را متحول کند؟ صنعت پروژههای مالی غیرمتمرکز چه تاثیری در اقتصاد جهانی دارد؟ چند سالی است که رمزارزها یکی از مهمترین موضوعات دنیای هستند و حالا پلتفرمهای دیفای با استفاده از این داراییهای دیجیتال قصد دارند انقلابی در حوزه مدیریت امور مالی ایجاد کنند. در این مقاله با سیستمهای DeFi بیشتر آشنا میشویم و مزایا، معایب، ویژگیها و کاربردهای آنها را دقیقتر بررسی خواهیم کرد.
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) یا دیفای (DeFi) به اکوسیستمی از برنامههای کاربردی حوزه مالی اشاره میکند که بر روی شبکه بلاکچین ایجاد شدهاند. هدف دیفای، ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی اُپن سورس، بدون نیاز به تایید و شفاف است. سیستمی که در دسترس همه مردم هست و هیچ نهاد و قدرت مرکزی آن را اداره نمیکند. کاربران، کنترل کاملی روی داراییهای خود دارند و با این اکوسیستم به صورت همتا به همتا (P2P) و از طریق برنامههای کاربردی غیرمتمرکز (Dapp) در تعامل و ارتباط هستند.
مزیت اصلی دیفای، دسترسی آسان به خدمات مالی، خصوصا برای کسانی است که از خدمات سیستمها مالی سنتی محرومند. مزیت دیگر دیفای، چارچوب ماژولاری است که بر روی آن پیادهسازی شده و قابلیت ارتباط و تعامل با برنامههای کاربردی دیفای روی شبکه بلاکچین را دارد. این ویژگیها، پتانسیلی برای ایجاد خدمات، محصولات و بازارهای مالی جدید هستند.
مقایسه دیفای و امور مالی سنتی
شاید بتوان گفت که مهمترین تفاوت میان دیفای و امور مالی سنتی، قابلیت دسترسی است. هر کس که یک کیف پول داشته باشد، میتواند خدمات دیفای را تا زمانی که ارز دیجیتال داشته باشد، انجام دهد. در دیفای به ثبتنام و احراز هویت نیازی نیست. ولی برای دسترسی به خدمات مالی سنتی، باید احراز هویت انجام شده و کنترلها انجام شود و شرایط برآورده شوند. این تفاوت اساسی، دیفای را در دسترس افرادی قرار میدهد که به خدمات بانکی دسترسی ندارند و باعث میشود بتوانند امور مالی خود را بهبود دهند.
همچنین دیفای، خدمات مالی را ارائه میدهد که در دنیای مالی سنتی در دسترس نیستند. با لایهبندی خدمات متفاوت دیفای، امکان ایجاد محصولات مالی کاملا جدیدی وجود دارد که از چندین پلتفرم استفاده میکنند. این انعطافپذیری به افراد اجازه میدهد که برای محصولات نوآورانه، استراتژی داشته باشند.
دیفای ارز دیجیتال و کاربرد آن در بازار کریپتوکارنسی
تکنولوژی سیستمهای مالی غیرمتمرکز بسیار پیچیده و جذاب است اما کاربرد واقعی DeFi در ارز دیجیتال چیست؟ اولین و اصلیترین کاربرد سیستم مالی دیفای، انجام مبادلات مالی در بازار ارزهای دیجیتال است.
خرید و فروش رمزارزها و سایر داراییهای دیجیتال، دریافت و اعطای وامهای رمزارزی و سریع، پیشبینی یا شرطبندی بر روی قیمت ارزهای دیجیتال و سایر اتفاقات مهم و بیمه داراییهای دیجیتال از جمله کاربردهای پروژههای دیفای است.
بسیاری از این امور مالی توسط اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApps) انجام میشود. اپلیکیشنهای غیرمتمرکز با استفاده از قراردادهای هوشمند (smart contract) توسعه یافتهاند و امور مالی یا تراکنشهای کاربران را به صورت همتا به همتا پردازش میکنند.
توکن دیفای در بازار ارز دیجیتال
در جواب سوال ارزهای دیفای چیست باید گفت توکنهای بومی پروژههای مالی غیرمتمرکز را رمزارزهای DeFi مینامند. بسیاری از پروتکلهای وامدهی و شرطبندی یا صرافیها دارای توکن بومی هستند. این رمزارزها جزو توکنهای محبوب در بین معاملهگران و سرمایهگذاران بازار ارزهای دیجیتال محسوب میشوند.
معرفی پروژه دیفای (DeFi) یا پروژههای مالی غیر متمرکز
پروژههای مالی غیرمتمرکز (Decentralized finance) که به اختصار دیفای (DeFi) نامیده میشوند، مانند ارزهای دیجیتال مبتنی بر دفتر کل توزیع شده (distributed ledgers) هستند و تمامی تراکنشها را به صورت غیرمتمرکز پردازش میکنند. همچنین دیفای را میتوان ایجاد زیرساختهای مالی به عنوان جایگزین سیستم قدیمی (نظیر بانکها، شرکتهای بیمه و صرافیها) از ابتدا در نظر گرفت. ایده این کار حذف واسطهها و ایجاد نسخههای غیرمتمرکز و فراگیر امور مالی بر روی شبکههایی است که نیازی به اخذ مجوز ندارند.
امور مالی غیرمتمرکز به کاربران امکان دسترسی به خدمات مالی حوزه ارزهای دیجیتال را تنها با یک کیف پول و مقداری ارز دیجیتال میدهد. برخی از برنامههای کاربردی غیرمتمرکز (Dapp)، خدمات وامدهی، تامین نقدینگی، سوآپ و استیکینگ را بر بستر بلاکچین ممکن میسازند. علیرغم این که اتریوم، خانه اصلی دیفای است، اغلب بلاکچینهایی که از قابلیتهای قراردادهای هوشمند برخوردارند، اکنون، میزبان Dappهای دیفای شدهاند. قراردادهای هوشمند، جزئی ضروری برای ارایه خدمات دیفای هستند.
تاکنون دیفای به افراد این امکان را داده تا بازده خود را بهینه کنند، به بازارهای غیرمتمرکز بپیوندند، به خدمات بانکی دسترسی داشته باشند و امکان وامدهی و وامگیری سریع را داشته باشند. ورود به دنیای دیفای برای بسیاری از افراد میتواند مهیج اما گیجکننده باشد. مدتی پس از هودل (HODL) کردن ارزهای دیجیتال، این سوال پیش میآید که چگونه میتوان سود بیشتری به جز سود حاصل از پورتفو به دست آورد.
برنامههای کاربردی غیرمتمرکز دیفای و پروژهها میتوانند ابزارهای قدرتمند و مفید باشند. اگر بدون مطالعه و تحقیق وارد این برنامهها شوید، احتمال گرفتن تصمیمات سرمایهگذاری غیرعاقلانه زیاد است. بهترین راه، اطلاع از ریسکها و پیدا کردن گزینههای مناسب با موقعیت شماست. در این مقاله، مفاهیم پایه دیفای را که برای ورود به دنیای دیفای به آن نیاز دارید، توضیح میدهیم.
برخی از محبوبترین پروژههای دیفای در دنیای ارز دیجیتال
صرافیهای غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) یا DEX محبوبترین پروژههای دیفای محسوب میشوند. یونیسواپ، سوشیسواپ و dYdX از جمله صرافیهای غیرمتمرکزی هستند که حجم مبادلات زیادی دارند و جزو معتبرترین سیستمهای مالی غیرمتمرکز نیز به حساب میآيند.
استیبل کوین یکی دیگر از انواع سیستم دیفای هستند که نقشی حیاتی در دنیای ارزهای دیجیتال دارد. البته تمام استیبل کوینها به صورت غیرمتمرکز مدیریت نمیشوند. تتر (USDT)، یو اس دی کوین (USDC) و دای (DAI) جزو مشهورترین استیبل کوینهای غیرمتمرکز هستند که در بین ۲۰ رمزارز برتر کریپتو کارنسی از نظر ارزش بازار قرار دارد.
از دیگر پروژههای پرکاربرد DeFi میتوان به پلتفرمهای وامدهی رمزارزی اشاره کرد. در این پلتفرمها از ارز دیجیتال به عنوان وثیقه استفاده میشود. تا به امروز پروتکلهای وامدهی رمزارزی متعددی مثل کامپوند (Compound) توسعه یافتهاند.
ارزهای دیجیتال ضرب شده (رپد شده) نیز یک پروژه DeFi محسوب میشوند. رمزارز WBTC مشهورترین ارز دیجیتال رپد شده در بازار کریپتو است. پلتفرمهای ییلد فارمینگ (Yield Farming) یا سپردهگذاری رمزارزی هم نوعی پروتکل دیفای به حساب میآیند. در این پلتفرمها کاربران با بلوکه کردن دارایی، سودهای دورهای دریافت میکنند.
جالب است بدانید یکی از مشهورترین پروژههای DeFi که در بلاکچین اتریوم توسعه یافت، با هدف پیشبینی نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا، بین دونالدو ترامپ و هیلاری کلینتون طراحی شده بود.
پروژههای دیفای را از کجا پیدا کنیم؟
اتریوم از دیرباز خانه دیفای بوده است. اکنون تعداد زیادی بلاکچین برای اکوسیستم دیفای وجود دارند. تقریبا هر شبکهای با قابلیت قراردادهای هوشمند میتواند میزبان برنامههای کاربردی دیفای باشد. فانتوم (Fantom)، سولانا (Solana)، پولکادات (Polkadot)، آوالانچ (Avalanche) و زنجیره هوشمند BNB (BNB Smart Chain) نمونههایی از این شبکهها هستند.
یافتن پروژهها و پروتکلهای دیفای مناسب به تحقیق نیاز دارد. انجمنهای آنلاین، پیامرسانها و وب سایتها میتوانند به یادگیری فرصتهای جدید کمک کنند. ولی باید در مورد هر اطلاعاتی که به دست میآورید، محتاط باشید. همچنین باید در مورد امنیت هر پروژهای که درباره آن میخوانید یا میشنوید، محتاط باشید و آن را دوباره بررسی کنید.
معرفی ابزارهای لازم برای دسترسی به پروژههای دیفای
- کیف پول سازگار: یک کیف پول تحت وب مثل متامسک (MetaMask) یا موبایلی مانند تراست ولت (Trust Wallet) کار شما را راه میاندازد. اما یک کیف پول حضانتی، احتمالا به شما اجازه اتصال به برنامههای کاربردی دیفای را نمیدهد.
- ارز دیجیتال: بستگی به نوع برنامه کاربردی دیفای و شبکه مرتبط با آن به ارز خاصی نیاز خواهید داشت. ممکن است به ترکیبی از داراییهای دیجیتال نیاز داشته باشید. مثلا اگر بخواهید در استخرهای نقدینگی سرمایهگذاری کنید، به جفتارز با ارزش یکسان نیاز دارید.
آینده صنعت دیفای (DeFi)، آیا پروژههای دیفای میتوانند آینده را تغییر دهند؟
سیستمهای مالی غیرمتمرکز در ابتدای راه خود هستند و هر روز تحولات جدیدی در این صنعت رخ میدهد. با این حال همزمان با افزایش علاقه مردم به سرمایهگذاری در بازار رمزارزها، شاهد رشد سرمایههای قفل شده (TVL) در بسترهای مالی غیرمتمرکز نیز هستیم.
سوالها و ابهامات زیادی در مورد مفهوم پروژه دیفای وجود دارد. چالشهای قانونی، نگرانیهای زیستمحیطی به خاطر افزایش استفاده از سختافزارهای پرمصرف، مخالفت دولتها و سازمانهای جهانی از جمله مشکلات این صنعت است. برخیها هم معتقدند سیستمهای مالی DeFi میتوانند به رابینهودهای هزاره سوم تبدیل شوند.
با این حال واضح است که سیستمهای مالی غیرمتمرکز رقیبی سرسخت برای بانکها و موسسات مالی هستند. روزبهروز تعداد کاربران این پروژهها افزایش پیدا میکند و به مرور مشکلات و نواقض سیستمهای غیرمتمرکز رفع میشود. توسعه شبکههای جدیدی مثل سولانا و رونمایی از Ethereum 2.0 میتواند مشکلات فنی دنیای دیفای را برطرف کند.
مزایای پروژههای دیفای در بازار ارز دیجیتال
پروژههای Decentralized finance مزیتهای زیادی برای کاربران و حتی توسعهدهندگان دارند. در ادامه هر یک از این مزایا را بررسی خواهیم کرد.
دسترسی آسان و سرعت بالا
دسترسی به این پروژهها بسیار آسان است و هر شخصی با استفاده از کیف پول دیجیتال و اینترنت میتواند به DAppها یا سایر پلتفرمهای DeFi متصل شود. در واقع پروژههای دیفای محدودیت جغرافیایی را از بین بردهاند. در عین حال سرعت ثبت، پردازش و تایید تراکنشها در برنامه غیرمتمرکز و پلتفرم دیفای بسیار بالا است.
کارمزد پایین و سود بالا
مزیت دیگر سیستمهای دیفای کاهش قابل توجه نرخ کارمزد و افزایش نرخ بهره است. معمولا سرمایهگذاری در پلتفرمهای DeFi سود بیشتری نسبت به سپردهگذاری در بانکها و موسسات مالی متمرکز دارد. از طرفی کارمزد تراکنشها در سیستمهای مالی غیرمتمرکز معمولا کمتر از بسترها و موسسات متمرکز خواهد بود.
حریم خصوصی ایمن و امنیت و شفافیت بالا
یکی دیگر از مزیتهای یک سیستم DeFi، امنیت و شفافیت بالا است. با استفاده از قراردادهای هوشمند، تمام تراکنشها به صورت خودکار پردازش خواهند شد و خبری از خطای انسانی، سوءاستفاده، سرقت داراییهای نخواهد بود. از طرفی هویت کاربران در این برنامهها افشا نمیشود و دادهها به صورت رمزنگاری ذخیره خواهند شد. این دادهها پس از ثبت غیرقابل تغییر هستند.
استقلال و خودمختاری
آخرین مزیت پروژههای DeFi خودمختاری یا غیرانتفاعی بودن است. بسیاری از این پروژهها توسط کاربران مدیریت میشوند و هر شخص به نسبت سهم و میزان سرمایهگذاری، میتواند در تصمیمات اصلی پروژه اثرگذار باشد. این ساختار احتمال ورشکستگی و کلاهبرداری را تا حد زیادی کاهش میدهد.
وام دادن و وام گرفتن
پروتکلهای وامدهی، معروفترین برنامههای کاربردی دیفای هستند. وام دادن و وام گرفتن غیرمتمرکز در مقایسه با سیستمهای سنتی، مزایای بسیاری دارند. از جمله میتوان به تسویه آنی تراکنش، عدم کنترل اعتبار و امکان وثیقهگذاری داراییهای دیجیتال اشاره کرد.
چون این خدمات بر بستر بلاکچینهای عمومی پیادهسازی شدهاند، از روشهای تایید رمزنگاری شده برای ایجاد اطمینان استفاده میکنند و ریسک عدم بازپرداخت وام کاهش مییابد و هزینه وامدهی و وامگیری کاهش مییابد، سرعت آن افزایش مییابد و در دسترس افراد بیشتری قرار میگیرند.
خدمات بانکی و پولی
کاربرد برنامههای کاربردی دیفای، خدمات بانکی پولی است. این خدمات میتوانند انتشار استیبل کوینها، وامهای مسکن و بیمه باشند. همانطور که صنعت بلاکچین بالغتر میشود، تمرکز فزایندهای روی ایجاد استیبل کوینها ایجاد میشود.
استیبل کوینها، داراییهای ارز دیجیتال هستند که داراییهای باارزشی نظیر ارزهای فیات یا کالاهای گران قیمت، به عنوان پشتوانه آنها درنظر گرفته میشوند. این ارزها به سادگی و به صورت دیجیتالی قابل انتقال هستند. این نوع ارزها به دلیل ماهیت باثبات خود میتوانند برای کاربردهای روزمره مورد استفاده قرار گیرند، بدون این که تحت نظارت یک نهاد مرکزی باشند.
گرفتن وام مسکن به دلیل تعداد زیاد واسطهها، گران و زمانبر است. با قراردادهای هوشمند، هزینهها و کارمزد به شدت کاهش مییابد. استفاده از بلاکچین در صنعت بیمه، واسطهها را حذف میکند و ریسک را بین شرکتکنندگان توزیع میکند. حق بیمه با حفظ همان کیفیت از خدمات کاهش مییابد.
بازارهای غیرمتمرکز
برخی از برنامههای کاربردی دیفای در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) یا دکسها در دسترس هستند. این پلتفرمها به کاربران این امکان را میدهند تا داراییهای دیجیتال را بدون نیاز به نگهداری آنها نزد یک واسطه معتبر معامله کنند. ترید مستقیما بین کیفهای پول کاربران و با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام میشود.
برخی صرافیها که به بازارساز خودکار (AMM) معروفند، از استخرهای نقدینگی برای تسهیل معاملات استفاده میکنند. مزیت این استخرها این است که بدون نیاز به وجود طرف مقابل که سفارشی متناسب با سفارش شما داشته باشد، معامله انجام میشود. یونی سواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (Pancake Swap) دو نمونه مشهور از این صرافیها هستند. از آنجایی که حجم عملیات نگهداری و مدیریت این صرافیها نسبت به صرافیهای متمرکز کمتر است، لذا کارمزد کمتری نسبت به آنها دارند.
برای اطلاع از ویژگیها و تفاوتهای صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز، مقاله “صرافی ارز دیجیتال چیست؟ دروازه ورود به دنیای شگفتانگیز ارز دیجیتال” را مطالعه کنید. همچنین از فناوری بلاکچین میتوان برای صدور و مالکیت ابزارهای مالی متعارف استفاده کرد. این برنامهها، نهادهای عامل و واسطه را حذف میکند. برای مثال، پلتفرمهای مرتبط با توکنهای اوراق بهادار، ابزار و منابعی را در اختیار صادرکنندگان قرار میدهد تا اوراق بهادار را روی بستر بلاکچین با پارامترهای قابل تنظیم ایجاد کنند. ایجاد مشتقات، داراییهای مصنوعی و بازارهای پیشبینی غیرمتمرکز، سایر پروژههای این حوزه هستند.
بهینهسازی بازده (Yield optimization) یا کشت بازده (Yield Farming)
برنامههای کاربردی دیفای برای خودکارسازی و بهینهسازی ترکیب بازده حاصل از استیکینگ، استخرها و سایر محصولات با بهره به کار میروند. برای مثال، ممکن است پاداش استخراج دریافت کنید یا در تامین نقدینگی یک استخر مشارکت کنید. قراردادهای هوشمند میتوانند پاداشهای شما را دریافت کرده، آنها را فروخته و مجددا سرمایهگذاری کنند. این فرایند، بهره شما را به بهره مرکب تبدیل کرده و سود شما را به مقدار زیادی افزایش میدهد. البته این کارها به صورت دستی نیز قابل انجام است. ولی با قراردادهای هوشمند، زمان کاهش مییابد و بهره مرکب بهینه میشود.
بررسی معایب دیفای یا سیستمهای مالی غیرمتمرکز
با وجود مزایای فراوان اما پروژههای دیفای معایبی هم دارند. معمولا کار کردن با این پروژهها آسان نیست. رابط کاربری پیچیده، نیاز به کیف پول دیجیتال، آگاهی از شبکههای انتقال رمزارز و کار با پلتفرمهای مختلف باعث شده افراد زیادی قید سرمایهگذاری در پلتفرم DeFi را بزنند.
علاوه بر این صنعت دیفای در سالهای ابتدایی عمر خودش است. متاسفانه در این سالها شاهد پروژههای اسکم و کلاهبرداری متعددی بودهایم. گاهی اوقات پیدا کردن پروژههای معتبر DeFi کار چندان آسانی نیست. دیفای گروپس جزو پروژههای کلاهبرداری دیفای بود که در ابتدا با چهره قابل اعتمادی وارد صنعت سیستمهای مالی غیرمتمرکز شد.
یکی از مشکلات مهم فناوری بلاکچین مقیاسپذیری است. بسیاری از شبکههای بلاکچین در مقایسه با بسترهای متمرکز، سرعت پردازش کمتری دارند. به همین دلیل انجام تراکنش در برنامههای DeFi گاهی بسیار زمانبر یا حتی گران خواهد بود. گرچه هدف پروژههای دیفای کاهش کارمزدها است اما گاهی شلوغیها شبکه منجر به افزایش مبلغ کارمزدها میشود. در سالهای گذشته شبکه اتریوم با چنین مشکلی دست و پنجه نرم کرده است. در آخر نیز باید به نوسان بالای داراییها در سیستمهای مالی DeFi اشاره کرد. همانند قیمت رمزارزها، در پروژههای دیفای نیز نرخ بهره و کارمزد نوسان زیادی دارد.
نقش دیفای در قراردادهای هوشمند
اغلب برنامههای کاربردی موجود در دیفای نیازمند ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند هستند. برخلاف قراردادهای معمول که از ترمینولوژی حقوقی برای مشخص کردن شرایط قرارداد استفاده میکنند، قراردادهای هوشمند از کدهای کامپیوتری استفاده میکنند. به همین دلیل، قراردادهای هوشمند، قابلیت منحصربهفردی برای تنفیذ قرارداد به صورت خودکار دارند. این قابلیت، باعث میشود بسیاری از فرایندهای کسب و کار که در حال حاضر به صورت دستی کنترل میشوند، به شکل قابل اطمینانی به صورت خودکار اجرا شوند.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع و ساده است و ریسک دو طرف قرارداد را کاهش میدهد. ولی این قراردادها، ریسکهای دیگری دارند. اگر کدهای کامپیوتری باگ داشته باشند و آسیبپذیر باشند، ارزش قرارداد و دادههای محرمانه موجود در قرارداد هوشمند در معرض ریسک هستند.
دیفای و چالشهایی که آن را تهدید میکند
- عملکرد ضعیف: بلاکچینها ذاتا کندتر از همتایان متمرکز خود هستند. این خصوصیت، برنامههای کاربردی دیفای را تحت تاثیر قرار میدهد. ضروری است توسعهدهندگان این برنامهها، این محدودیت را مدنظر قرار داده و برنامهها را بهینه کنند.
- ریسک بالای خطای کاربر: برنامههای کاربردی دیفای، با حذف واسطهها، مسئولیت را از واسطهها به کاربر منتقل میکنند. این موضوع میتواند برای بسیاری از افراد یک جنبه منفی باشد. چون این محصولات بر روی بلاکچینهای غیرقابل برگشت پیادهسازی میشوند، طراحی آنها به نحوی که ریسک خطای کاربر را به حداقل برسانند، یک چالش دشوار است.
- تجربه کاربری ضعیف: در حال حاضر، استفاده از برنامههای کاربردی دیفای نیازمند تلاش زیادی از جانب کاربر است. برای این که این برنامهها به عنصر اصلی سیستم مالی جهانی تبدیل شوند، باید منفعت قابل لمسی داشته باشند تا کاربران را تشویق کند از سیستم سنتی به سمت آن سوئیچ کنند.
- اکوسیستم به هم ریخته: پیدا کردن مناسبترین برنامه کاربردی برای یک کاربرد خاص، کاری دشوار است و کاربران باید بتوانند بهترین را انتخاب کنند. چالش نه تنها ساخت برنامههای کاربردی، بلکه چگونگی تطابق آنها با اکوسیستم دیفای گستردهتر نیز است.
بررسی ریسکهای دیفای در بازار ارز دیجیتال و بازارهای مالی
علیرغم این که جهان دیفای، بازده درصدی سالیانه (APY) جذابی را ارائه میکنند، اما بدون ریسک نیستند. اگرچه دیفای، غیرمتمرکز است، ولی کاربر از خدمات مالی استفاده میکند، پس ریسکهای مشابهی با ریسکهای خدمات مالی سنتی دارد:
- ریسک طرفین: اگر در یک وامدهی ارز دیجیتال یا هر نوع دیگری از وامدهی مشارکت کنید، در معرض ریسک عدم بازپرداخت بدهی توسط طرف مقابل قرار دارید.
- ریسک قانونی: اطمینان از قانونی بودن خدمات و پروژهها دشوار است. اگر در یک قرارداد هوشمند سرمایهگذاری کنید و بعدا آن قرارداد به دلیل قوانین و مقررات متوقف شود، سرمایه شما در معرض ریسک خواهد بود.
- ریسک توکن: داراییهایی که شما نگه میدارید، سطوح ریسک متفاوتی دارند که تحت تاثیر نقدینگی، اعتبار، امنیت قرارداد هوشمند توکن و پروژه و تیم آن قرار دارند. اگر پروتکل دیفای، توکنهای با اندازه بازار کوچک داشته باشد، ریسک توکن میتواند افزایش یابد.
- ریسک نرمافزار: آسیبپذیری کد میتواند به امنیت قراردادهای هوشمندی که در آن سرمایهگذاری کردهاید، صدمه بزند. همچنین کیف پول شما میتواند با اتصال به برنامههای دیفای و دادن مجوزهای خاصی به خطر بیفتد.
- ضرر ناپایدار (Impermanent Loss): اگر شما از استخرهای نقدینگی برای استیکینگ استفاده کنید، تفاوت در قیمت زمان ورود و خروج از استخر، ممکن است باعث شود در زمان خروج از استخر، بعضی از توکنهای خود را از دست بدهید.
کلام آخر؛ دیفای برنده قدرتمند سیستمهای مالی غیر متمرکز جهان
در این مقاله متوجه شدیم حوزه دیفای چیست و چرا یکی از مهمترین موضوعات دنیای تکنولوژی و اقتصاد است. شاید تا چند سال دیگر اکثر امور مالی مردم جهان در پلتفرمهای دیفای انجام شود. کافی است به سرعت رشد رمزارزها در ۱۰ سال گذشته نگاه کنیم تا متوجه شویم در سالهای آتی جنگ سختی بین پروتکلهای DeFi و سیستمهای متمرکز شکل خواهد گرفت.
اگر دیفای موفق باشد، قدرت را از سازمانهای متمرکز گرفته و در دست اشخاص قرار میدهد.به طور کلی با توجه به قابلیتهای دیفای احتمال رشد و پیشرفت آن وجود دارد. اما پیشنهاد میکنیم برای جلوگیری از هر گونه زیان، قبل از اقدام به سرمایه گذاری تمام جوانب را بررسی کنید.
دیـــدگـاه خـود را بـه اشــتراک گــذاریــد