احتمالاً برایتان پیش‌آمده که یک دارایی مانند ملک، سهام یا حتی ارز دیجیتالی را خریده‌اید؛ اما اندکی بعد با افت شدید قیمت مواجه شده‌ است. این افت طولانی‌مدت قیمت در بازار مالی با نام بازار خرسی یا بیریش (Bearish) شناخته می‌شود. این در حالی است که اگر قیمت یک دارایی در مدت زمانی طولانی افزایشی باشد اصطلاحی گاوی یا بولیش (Bullish) به آن اطلاق می‌شود.

اما به راستی چرا به این دو بازار چنین القابی داده‌اند. چطور می‌توان فهمید که ما در یک بازار خرسی هستیم یا گاوی؟ ساده‌ترین راه برای پاسخ به سؤالاتتان همراهی با تریتکس تا انتهای مقاله است. در این مطلب می‌ببینید که این بازارها چگونه پدید می‌آیند و چگونه می‌توان از خطرات بازارهای خرسی در امان ماند.

بازار خرسی چیست و چگونه به‌وجود می‌آید

در دنیای اقتصاد و بازارهای مالی زمانی که قیمت یک دارایی مانند سهام، ارز دیجیتال، ارزهای فیات و موارد مهم دیگر شروع به افت کند و این کاهش تقریباً زیاد و طولانی‌مدت باشد به آن شرایط و بازاری که گرفتار این افت شده، بازار خرسی گفته می‌شود. برعکس این شرایط نیز وجود دارد؛ اگر قیمت دارایی‌ها افزایشی باشد و این افزایش با وجود افت‌وخیزهای کوچک به شکلی طولانی ادامه یابد در این شرایط ما با بازار گاوی روبه‌رو هستیم. اصطلاحی که نقطه مقابل bear market قرار دارد. از دیدگاه علمی اعتقاد بر این است که اگر ارزش و بهای یک دارایی به پایین‌تر از 20 درصد از بهای خود سقوط کند و ریزش قیمت ادامه‌دار و طولانی‌مدت باشد احتمالاً با یک bear market مواجه هستیم.

استفاده از نام خرس و گاو در این دو مدل بازار سابقه‌ای طولانی دارد؛ اما جالب اینجاست که دقیقاً کسی نمی‌داند به چه دلیل این نام‌گذاری انجام شده است. برخی از معامله‌گران وال‌استریت بر این باورند که به دلیل حرکات پنجه‌های خرسی در مبارزات و مدلی که از بالابه‌پایین حرکت می‌کند یا شاخ‌های گاو که جهتی از پایین به سمت بالا دارد، این اصطلاحات به وجود آمده است.

علت تاریخی نامگذاری بازار خرسی

در دوره‌ای از تاریخ معامله‌گران پوست خرس، کسب‌وکار پر سودی داشتند. آن‌ها پوست خرسی که شکارچیان آن را به دست آورده بودند، با سایر مشاغل تبادل می‌کردند. نکته جالب‌توجه در این میان نوع و نحوه معاملات آن‌ها بود. تاجران پوست خرس حتی اگر پوستی در بساط نداشتند آن را با قیمت روز پیش‌فروش می‌کردند تا زمانی که پوست تازه به دستشان می‌رسید.

آن‌ها جزو اولین گروه‌هایی بودند که قیمت اجناسشان را برای روزهای آتی پیش‌بینی می‌کردند و با پیش‌فروش آن‌ها امیدوار بودند بتوانند پوست‌هایی جدیدتر را با قیمت کمتر از شکارچیان خریداری کنند. عده‌ای بر این باور هستند که عبارت خرسی و بازار بیریش از این برهه تاریخی نشأت گرفته است. با این حال عبارت خرس و bear market در امور مالی مفهومی ناخوشایند برای معامله‌گران به همراه دارد. یکی از پدیده‌هایی که می‌تواند با آغاز و ادامه روند بازار خرسی منتظر آن بود، رکود اقتصادی است. البته خوشبختانه این مورد همیشگی نیست و در برخی موارد شاهد بازارهای خرسی بدون رکود نیز بوده‌ایم.

ارزهای دیجیتال نیز که پدیده‌ای نوظهور در عرصه امور مالی تلقی می‌شوند هم ظاهراً از چنگال خرس‌ها در امان نبوده و از آغاز ورود بیت‌کوین و شروع این عرصه در سال 2009 بارها شاهد bear market در این حوزه بودیم. در ارتباط با بازارهای خرسی ارزهای دیجیتال به طور مفصل در بخش‌های بعدی صحبت خواهیم کرد. اما پیش از آن به دلایل و چرایی ایجاد این بازار بپردازیم.

بازار خرسی به چه دلیل ایجاد می‌شود و کدام پروژه طی یک bear market ایجاد نشده است؟

یکی از پرسش‌های مهم و متداول میان کاربران این است که به چه علت بازار ببریش پدید می‌آید. به بیان ساده زمانی بازار خرسی ایجاد می‌شود که اقتصادهای کلان دچار تنش بزرگی شوند. به‌عبارت‌دیگر، بروز یک جنگ بزرگ، افزایش و تداوم نرخ بیکاری، تغییر در رشد ناخالص داخلی (GDP)، تورم و دگرگونی در احساسات سرمایه‌گذاران بزرگ، موجب می‌شود تا آرام‌آرام بازار به دلیل نبود قطعیت و هراس سرمایه‌گذاران دچار تزلزل شود.

در این میان افرادی که به امید افزایش قیمت‌ها، برخی دارایی‌ها مانند ارزهای دیجیتال را در اوج‌های قیمتی خریداری کرده‌اند با شوکی بزرگ مواجه می‌شوند و به دلیل فومو شروع به فروختن دارایی‌های خود به شکلی شتاب‌زده (Panic Selling) می‌کنند. چرا که شاهد آب‌شدن اندوخته‌های خود هستند.

در زمانی که معامله‌گران احساس می‌کنند احتمال وقوع bear market و روند نزولی طولانی‌مدت وجود دارد، دیگر تمایلی به سرمایه‌گذاری و به کار انداختن پول خود نشان نمی‌دهند. کاهش حجم نقدینگی، کاهش حجم معاملات و در نهایت پایین‌بودن تقاضا برای یک دارایی همگی منجر به ایجاد یک بازار خرسی می‌شوند. برای آنکه بیشتر درباره تفاوت بازار خرسی و گاوی بدانید توصیه می‌کنیم مطلب ” بازار ارز دیجیتال گاوی و خرسی: تفاوتشان چیست و در هرکدام چگونه باید رفتار کرد؟” از تریتکس را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید.

بازار خرسی در ارز دیجیتال

همان‌طور که اشاره کردیم بازار خرسی نیز از همان ابتدا چنگ و دندان‌های خود را به معامله‌گران و بازار ارز دیجیتال نشان داده و این عرصه نیز از چنین رویدادی بی‌نصیب نمانده است. از آنجا که در بازار ارز دیجیتال و بازار بورس دو ویژگی نوسان و احساسات معامله‌گران حکم‌فرماست؛ بنابراین وقوع بازارهای خرسی و گاوی در آن امری عجیب و دور از انتظار نیست.

پروژه‌ها و ارزهای متعددی در بازارهای خرسی از صحنه رقابت حذف شوند. به عقیده افرادی مانند ویتالیک بوترین هم‌بنیان‌گذار شبکه اتریوم، وجود بازارهای خرسی موجب پیشرفت صنعت ارزهای دیجیتال می‌شود. بیت‌کوین از طوفان‌های پیاپی در سال‌های گذشته جان سالم به در برده است. بد نیست به آنچه تا به امروز بر بازار ارزهای دیجیتال و قیمت دوج کوین گذشته است، نگاهی داشته باشیم و ببینیم که این ارز دیجیتال به‌عنوان ماندگارترین دارایی در این عرصه چه بازارهای خرسی را پشت سر گذاشته است.

بازار خرسی ارز دیجیتال چه مدت طول می‌کشد؟

همان‌طور که زمان رخداد bear market امری غیرقابل‌پیش‌بینی است و تنها بر اساس نشانه‌ها می‌توان احتمال وقوع آن را داد، مدت زمانی که شرایط نزولی بر بازار حکم‌فرماست نیز عدد مشخصی ندارد. اعدادی که دراین‌خصوص مطرح می‌شوند اغلب بر اساس حدس و گمان بوده و پایه علمی چندانی ندارد. بااین‌حال به عقیده اقتصاددانان این رویداد می‌تواند از چند ماه تا حدود 2 سال طول بکشد.

بازار خرسی به نوع بازار هم بستگی دارد. به‌عنوان مثال بازار خرسی که در بورس و اوراق بهادار پدید می‌آید از نظر مدت و برگشت به حالت عادی با بازار ارزهای دیجیتال متفاوت است. طولانی‌ترین bear market در تاریخ از سال 2000 تا 2002 به مدت 929 روز بوده است.

بدترین بازارهای خرسی در جهان

بدترین دوره تاریخی بازار خرسی مربوط به سال 2007 تا 2009 است. حتی عده‌ای سقوط سهام شرکت کامپیوتری یا به‌اصطلاح دات-کام در سال 2000 را بدترین بازار خرسی می‌دانند. حتی تحریم نفتی اعراب علیه آمریکا و استعفای ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده در سال 1973 نیز بدترین بازار خرسی را رقم نزدند. بلکه وقایع سپتامبر 1929 تا ژوئن 1932 و سقوط 86.2 درصد S&P500 بزرگ‌ترین و بدترین بازار خرسی تاریخ را به ثبت رساند

این رقم در مقایسه با سقوط 56.8 درصدی سهام در سال‌های 2007 تا 2009 و 49.1 درصدی در سال 2000 تا 2002 و 48.2 درصدی از سال 1973 تا 1974 به‌هیچ‌عنوان قابل‌مقایسه نیست. از آنجا که موضوع صحبت ما بازار خرسی در ارز دیجیتال است در قسمت بعدی به این مفهوم در دنیای دارایی‌ دیجیتال می‌پردازیم.

بازار خرسی سال 2011 تا 2015

اولین بازار خرسی بیت‌کوین به سال 2011 باز می‌گردد. کاهش قیمت از 32 دلار به 0.01 دلار موج شد تا بسیاری به این موضوع فکر کنند که ارزهای دیجیتال قابل‌اعتماد نیستند. بیت‌کوین با شکست مهم‌ترین مقاومت خود در ماه آوریل 2011 و عبور از یک دلار تا محدوده 32 دلار در ماه ژوئن پیش رفت؛ اما این رویداد تنها چند روز دوام داشت. بیت‌کوین با سقوطی سنگین به زیر 1 دلار بازگشت و بسیاری را هراسان کرد. از نظر کارشناسان علت این افت شدید موضوع سرقت 850 هزار بیت‌کوین از صرافی مت گوکس (Mt.Gox) بود؛ واقعه‌ای که هنوز هم بسیاری از کاربران درگیر آن هستند.

بازار خرسی بعدی در سال 2015 و با سقوط بیت‌کوین از 1000 به 200 دلار شکل گرفت. سومین بازار خرسی که بیت‌کوین با آن روبه‌رو شد در ماه دسامبر 2017 بود. قیمت بیت‌کوین ریزشی از حوالی 20 هزار دلار را شروع کرد و در نهایت به قیمت 3200 دلار رسید. این بار هم به دلیل رخنه امنیتی در صرافی ارز دیجیتال کوین‌چک (Coincheck) و سرقت 530 میلیون دلار ارز NEM از این صرافی قیمت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال دچار افت شدیدی شد.

بازار خرسی سال 2018 تا 2022

البته این بازار خرسی ادامه‌دار بود و با شروع سال 2018، زمستان ارزهای دیجیتال نیز آغاز شد. جالب است بدانید نوسان‌های قیمتی در این برهه دامن‌گیر شرکت‌های بزرگ فناوری مانند فیس‌بوک و گوگل هم شد. bear market بعدی در سال 2021 روی داد. زمانی که بیت‌کوین با رسیدن به محدوده 63 هزار دلار بسیاری را مجاب کرد که وارد این صنعت پرسود شوند؛ اما بار دیگر این اوج‌گیری پایدار نبودتنها چند ماه پس از آن ارزش بیت‌کوین به نزدیکی 29 هزار دلار رسید.

این بازار خرسی چندان طولانی نبود؛ چراکه بار دیگر بیت‌کوین در ماه نوامبر به محدوده 69 هزار دلار بازگشت. البته این آخرین باری بود که بیت‌کوین رقم 69 هزار دلار را به خود می‌دید. بیت کوین در سال 2022 بیش از 75 درصد از ارزش خود را از دست داد. قیمت بیت‌کوین با آغاز سال 2023 تغییر چندانی نکرده است. کارشناسان بر این باورند که ادامه همه‌گیری کرونا در برخی کشورها مانند چین، آغاز جنگ روسیه و اوکراین، سیاست‌های مالی بانک مرکزی ایالات متحده و افزایش نرخ بهره از جمله دلایلی هستند که ریزش شدید بازار ارزهای دیجیتال را به همراه داشت.

در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد بازار خرسی بیت‌کوین فاصله زیادی تا تمام‌شدن داشته باشد و باید منتظر اخبار مثبت متعددی باشیم تا شرایط فعلی را تغییر دهد و موجب افزایش قیمت طلای دیجیتال شود.

چگونه یک بازار خرسی را تشخیص دهیم و از آن جان سالم به در ببریم؟

اگر فردی مبتدی و تازه‌کار در بازارهای مالی به‌خصوص بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال هستید، احتمالاً تشخیص آغاز و پایان یک بازار خرسی برایتان کاری دشوار خواهد بود. با این حال برخی از نشانه‌ها در شرایط بازار می‌تواند به معنای شروع تازه یک بازار خرسی تازه باشد. به مواردی مانند کاهش قیمت به شکل طولانی‌مدت، کاهش تقاضا اشاره کردیم برخی دیگر از این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

کاهش حجم معاملات، اولین نشانه بازار خرسی

کاهش حجم روزانه یا هفتگی معاملات یکی از اولین نشانه‌هایی که بیان می‌کند کاربران و سرمایه‌گذاران به دلیل نبود اطمینان و قطعیت در بازار تمایلی به خرید یا فروش ندارند و تنها می‌خواهند دارایی خودشان را تا زمانی مشخص نگه دارند.

bear market با کاهش پوشش رسانه‌ای و اخبار منفی در ارزهای دیجیتال

یکی از مواردی که نشان از آغاز یک دوره بازار خرسی در ارزهای دیجیتال است کاهش پوشش خبر و انتشار اخبار منفی در مورد رخنه امنیتی، سرقت یا ورشکستگی کمپانی‌های بزرگ در این حوزه است.

کاهش فعالیت‌های درون زنجیره‌ای (On-Chain) نشانه bear market

یکی دیگر از نشان‌های بروز بازار خرسی کاهش فعالیت‌های درون زنجیره‌ای کاربران است که به کاهش علاقه به این عرصه اشاره دارد.

شروع bear market با افزایش تقاضا و خرید استیبل‌کوین‌ها

یکی از مواردی که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در ارزهای دیجیتال نسبت به آینده مطمئن نیستند و نمی‌خواهند دارایی خود را از دست بدهند، افزایش نرخ خرید استیبل‌کوین‌هایی مانند خرید تتر است.

ایجاد کف‌های قیمتی جدید شروعی برای bear market

یکی دیگر از نشان‌های بازار خرسی در ارزهای دیجیتال، ایجاد کف‌های قیمتی جدید است.

وارونگی قیمت (Backwardation)

یکی از پارامترهایی که نشان می‌دهد بازار خرسی دیگری در پیش است کاهش قیمت ارزهای دیجیتال در بازار معاملات آتی (Future) نسبت به قیمت فعلی آن است.

تحلیل تکنیکال چگونه از بازار خرسی خبر می‌دهد؟

اکنون از دید تکنیکال به نشان‌های بازار نزولی توجه می‌کنیم. هرگاه تقاطع مرگ در نمودارهای قیمتی ارزهای دیجیتال رخ دهد و میانگین متحرک ۵۰ روزه با میانگین متحرک 200 روزه در تقاطع قرار گیرد، معامله‌گران به این نتیجه می‌رسند که احتمالاً باید منتظر یک‌روند نزولی ادامه‌دار یا بازار خرسی بود.

البته همواره این دیدگاه تکنیکال شرط لازم و کافی برای یک پدیدآمدن یک بازار خرسی نیست. چراکه و بارها شاهد بودیم که بازارها رفتار و تغییراتی متفاوتی را در چنین برهه‌ای از خود نشان داده‌اند. اکنون پرسشی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان از چنین بازاری با کمترین ضرر عبور کرد و جان سالم به در برد. متخصصان راه‌های گوناگونی را برای مقابله با این بازار  مطرح کرده‌اند. برخی از آن‌ها به‌این‌ترتیب هستند:

با معامله در صرافی معتبر ایرانی از بازار خرسی در امان باشید

بازار خرسی یکی از پدیده‌های مهمی که به شکلی مستمر در بازارهای مالی شکل می‌گیرد. این عرصه بر خلاف اصلاح بازار که کوتاه‌مدت و مقطعی است، روند طولانی دارد. درعین‌حال زمان مشخصی برای آغاز و پایان آن نمی‌توان متصور بود. برخی رویدادهای مهم مانند جنگ، نرخ بیکاری و تورم و افزایش بهره‌های بانکی در نهایت منجر به کاهش تقاضا و شروع بازار خرسی می‌شود. سرمایه‌گذاران به دلیل نبود اطمینان از شرایط آینده و فقدان دورنمایی امیدبخش ترجیح می‌دهند تا از ورود سرمایه خود به بازار جلوگیری کنند. کاهش حجم معاملات، افزایش تقاضا برای استیبل‌کوین‌های بروز تقاطع مرگ و قرارگرفتن خطوط قیمتی پایین‌تر از میانگین متحرک 200 روزه همگی نشانه‌هایی از احتمال پدیدارشدن یک بازار خرسی است.

اگر فرد تازه‌کار و مبتدی هستید و نمی‌دانید چگونه خود را باید برای شرایط سخت بازار خرسی آماده کنیم به شما توصیه می‌کنیم که از مهارت و دانش متخصصان باتجربه ما در تریتکس استفاده کنید. درعین‌حال می‌توانید با تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری، استفاده از موقعیت‌های معاملاتی شورت (فروش) و میانگین هزینه دلاری از نابودی سرمایه خود در این بحران مالی جلوگیری کنیم.