با پیشرفت بسیار سریع فناوری، تکنولوژی‌های قدیمی جای خود را به نسل‌های جدید می‌دهند. فناوری اینترنت که به گفته بعضی از کارشناسان، شاید بزرگ‌ترین دستاورد بشر باشد، به‌سرعت در حال تغییر و تحول است. عبارت وب 3  (Web 3 یا Web 3.0) برای معرفی جدیدترین نوع اینترنت به‌کار می‌رود. اینترنتی که بر انتقال قدرت از شرکت‌های بزرگ فناوری به افراد و کاربران تمرکز دارد.

برای درک بهتر این فناوری، ابتدا باید نسل‌های قبلی اینترنت یعنی وب 1 و وب 2 را بشناسیم تا بتوانیم نوآوری‌های به‌کاررفته در وب 3 را بهتر لمس کنیم. این مطلب را با بررسی نسل‌های وب1 و وب2 شروع می‌کنیم تا راه را برای شناخت بهتر اساس کار، ویژگی‌ها و مزایای نسل سوم وب هموارتر کنیم.

Web 1 یا نسل اول اینترنت چیست؟

برای شناخت فناوری وب 3 و کاربرد آن در بازار ارز دیجیتال، ابتدا به معرفی نسل وب 1 می‌پردازیم. وب یک یا وب ایستا برخلاف دسترسی محدود و تعامل کاربری پایین در دهه 90 میلادی قابل اعتمادترین فناوری نسل بشر بود. تیم برنرزلی (Tim Berners-Lee) در سال 1989 شبکه جهانی وب را معرفی کرد و عملی شدن این ایده در سال 1990، انقلابی در دنیای علم و فناوری ایجاد کرد.

ایده اولیه وب 1، محیطی بود که در آن، افراد مختلف بتوانند با یکدیگر به تبادل اطلاعات بپردازند. اما با عملی شدن اولین طرح اینترنت، این هدف اجرایی نشد و افراد قادر به تعامل با یکدیگر از طریق وب 1 نبودند. کاربران وب 1 تا سال 2004 تنها می‌توانستند میان صفحات ساده وب بچرخند و مطلب بخوانند.

وب 1 (Web1) یا نسل اول اینترنتWeb 2 یا نسل دوم اینترنت چیست؟

از سال 2004 به بعد که وب 2 ساخته شد، صفحات وب به محیط‌های تعاملی تبدیل شدند. کاربران می‌توانستند علاوه ‌بر خواندن مطالب، اطلاعاتی در فضای اینترنت منتشر کنند. همین ویژگی باعث شد تا روزبه‌روز به مخاطبان اینترنت افزوده شود.

کاربران می‌توانستند در صفحات مختلف گشت‌وگذار و نظرات خود را در مورد اتفاقات مختلف بیان کنند. آن‌ها توانستند علاوه بر خواندن متن، از صدا و تصویر نیز استفاده کنند. همین اتفاق و علاقه‌ رو به رشد، نسبت به وب 2، سبب به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی شد.

شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک و توییتر در وب 2 ساخته شدند تا به گسترش و فراگیر شدن هرچه بیشتر اینترنت کمک کنند. طولی نکشید که کاربران آگاه شدند اطلاعاتشان توسط شبکه‌های اجتماعی و صاحبان رسانه و قدرت جمع‌آوری و تحلیل شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. آن‌ها می‌خواستند خود، اطلاعاتشان را کنترل کنند و سازمان یا فرد دیگری به آن‌ها دسترسی نداشته باشد. این موضوع باعث شد جرقه‌های اولیه وب 3 روشن شود.

وب 2 (Web 2) یا نسل دوم اینترنتایده‌های اولیه Web 3، ایده وب ۳ چیست؟

گوین وود (Gavin Wood) که از بنیان‌گذاران اتریوم و پولکادات است، در سال 2014، ایده وب 3 را مطرح کرد. در واقع، وب 3، راه‌حلی برای حل مشکلات وب 2 بود. او معتقد بود که باوجود فراگیری وب 2 در دنیا و وجود تعامل سراسری، هنوز بسیاری از کسانی که در اینترنت فعال هستند، نمی‌توانند از آن درآمد کسب کنند.

امروزه بیشتر کاربران می‌دانند که غول‌های فناوری از اطلاعات آن‌ها استفاده می‌کنند. جمع‌آوری اطلاعات کاربران به دست شرکت‌های بزرگ فناوری و به‌طورکلی، وجود تمرکز (Centralization) در وب 2 از مشکلات دیگری هستند که وب 3 برای حل کردن آن‌ها به میدان آمده است. اما تمرکز در حوزه اینترنت یعنی چه؟

سیستم‌های متمرکز (Centralized)

تمرکز منابع در اینترنت یعنی شرکت‌های مسئول و نهاد‌های مهم،‌ بخش بزرگی از امکانات اینترنت را در اختیار دارند. آن‌ها با استفاده از این اطلاعات و فروش آن‌ها، پول‌های هنگفتی به جیب می‌زنند. علاوه بر این، کنترل اطلاعات کاربران را نیز در اختیار دارند‌ و هرگاه که بخواهند و به هر نحوی که اراده کنند، می‌توانند از این اطلاعات بهره بگیرند. وب 3 این مشکلات را از طریق بلاکچین و تمرکززدایی (Decentralization) حل می‌کند.

نسل جدید اینترنت چگونه کار می‌کند؟

ویژگی اصلی بلاکچین، غیرمتمرکز بودن و شفافیت اطلاعات است. هر فعالیتی در بلاکچین به‌واسطه هزاران نود ثبت می‌شود. وب 3 سعی دارد تا از طریق بلاکچین، یک فضای اینترنتی شفاف و همگانی برای تمامی ‌کاربران ایجاد کند.

Web 3 در برابر نسخه‌های پیشین

از ابتدای مقاله تاکنون، با ساختار‌های وب 1 و وب 2 آشنا شدیم. همچنین متوجه شدیم که اصلی‌ترین مشکل نسل‌های قبلی اینترنت، وجود تمرکز است. راه‌حل این مشکلات در دستان وب 3 است. وب 3، اینترنتی غیرمتمرکز است که روی بلاکچین پیاده‌سازی شده است. در وب 3، افراد برای ارتباط با یکدیگر به پایگاه‌های داده شرکت‌های بزرگ نیازی نخواهند داشت، چون ارتباط سراسری از طریق بلاکچین صورت می‌گیرد.

در نسخه‌های قبلی اینترنت، کنترل اطلاعات به‌واسطه پایگاه‌های عظیم داده شرکت‌های معروف انجام می‌شد. اما در وب 3، ثبت و ذخیره اطلاعات به دست هزاران کاربر فعال انجام می‌شود. این کار علاوه بر تمرکززدایی باعث می‌شود تا سانسور، حذف و تغییر اطلاعات هم به حداقل برسد.

همان‌طور که اشاره کردیم در نسخه‌های قبلی اینترنت، ثروت و کسب درآمد تحت کنترل شرکت‌های بزرگ اطلاعات و داده بود. آن‌ها تقریبا به‌تنهایی از این فرصت عظیم بهره می‌بردند و عموم مردم از این امکان بی‌بهره بودند. در وب 3، کاربران، فرصت برابر برای استفاده از همه‌ امکانات موجود را دارند. اما چگونه همه می‌توانند از وب 3 سود ببرند؟

Web3 در خدمت عموم

شرکت‌های فناوری بزرگ و کسب و کارهای شناخته شده، تمام اطلاعات خود را روی دیتاسنترهای عظیم‌ ذخیره می‌کردند که دسترسی به آن‌ها محدود بود. در وب 3، اولین قدم، حذف این دیتاسنترها و ذخیره اطلاعات به‌طور شفاف روی بلاکچین است.

برخلاف نسخه‌های قبلی اینترنت که تمامی ‌فعالیت‌های اقتصادی تحت کنترل نهاد‌های خاصی بودند، تمام سیستم‌های اقتصادی و پاداش و جریمه در این فضا، شفاف و مستقیم بین تمام کاربران خواهد بود و هیچ نهاد واسطه‌ای این فعالیت‌ها را کنترل نمی‌کند و از این بابت، «غیرمتمرکز» است.

تعامل و نظارت پس از حذف واسطه‌ها

حال این سؤال پیش می‌آید که ارتباط و تعامل کاربران پس از حذف واسطه‌ها و نهاد‌های نظارتی چگونه خواهد بود؟ برنامه‌های غیرمتمرکز «Dapps»، کلید استفاده از وب 3 هستند. تمامی ‌ارتباطات و تعاملات کاربران در آینده اینترنت به‌واسطه برنامه‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. اما برنامه‌های غیرمتمرکز چه نوع برنامه‌هایی هستند؟

برنامه‌های غیرمتمرکز یا Dapp‌ها، برنامه‌های مبتنی بر بلاکچین هستند که با قراردادهای هوشمند ساخته شده‌اند. این برنامه‌ها به‌نوعی رابط کاربری بین محیط بلاکچین و کاربران هستند. همان‌طور که بارها تاکید کردیم، در Dappها نیز هرگونه واسطه یا نهاد نظارتی حذف شده و کاربران از طریق قراردادهای هوشمند با یکدیگر تعامل دارند.

وب 3 (Web 3) یا نسل سوم اینترنتفواید Web 3

اکنون که با ساختار و نحوه کار وب 3 آشنا شدیم، لازم است تا در مورد فواید این فناوری که در واقع علت اصلی به وجود آمدن آن هستند، بیشتر صحبت کنیم.

مالکیت آثار

در وب 1 و وب 2، تولیدکنندگان اطلاعات،‌ کنترل و مالکیت زیادی بر آثار خود نداشتند. شرکت‌های بزرگ بیشترین استفاده را از اطلاعات آن‌ها می‌بردند. در وب 3، اطلاعات تولیدشده تحت مالکیت کامل صاحبان خود هستند. اطلاعات به‌صورت رمزنگاری شده تولید شده و روی بلاکچین ثبت می‌شوند.

امنیت

به علت ساختار غیرمتمرکز وب 3، نفوذ و خرابکاری هکرها بسیار دشوار خواهد بود. دست‌کاری در این ‌شبکه بسیار مشکل است، چون ساختار پیچیده بلاکچین، مانع نفوذ گسترده در شبکه خواهد شد. حتی اگر نفوذی شکل بگیرد، به‌سرعت شناسایی خواهد شد و هکر از سیستم بیرون انداخته خواهد شد.

سرعت

توسعه‌دهندگان وب 3 از الگوریتم‌های پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند که سرعت پردازش داده‌ها و انتقال اطلاعات را بسیار افزایش می‌دهد. بنابراین کاربران می‌توانند با سرعت بالایی به فعالیت‌های مرتبط با خود بپردازند.

دسترسی برابر

با اینکه وب 3 در ابتدایی‌ترین مراحل ساخت قرار دارد و فعلا کاربران محدودی می‌توانند از آن استفاده کنند. اما نسخه‌های پیشرفته‌تر و کامل‌تر آن طوری طراحی و ساخته خواهند شد که تمامی ‌افراد دسترسی یکسان و برابری به امکانات اینترنت داشته باشند. این موضوع با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام خواهد شد.

تمامی دسترسی‌ها و امکانات وب 3 با قراردادهای هوشمند و از طریق برنامه‌های غیرمتمرکز صورت خواهد گرفت. بنابراین نهاد واسطه حذف خواهد شد و هیچ‌ شرطی برای استفاده از امکانات تعیین نخواهد شد. به این روش، تمامی افراد دسترسی یکسان به همه امکانات خواهند داشت.

معایب Web3 چیست؟ از تکیه بر امکانات متمرکز تا خطرات سایبری

وب 3 نیز با وجود تمام امکانات و کاربردهایی که برای ما به ارمغان می‌آورد، معایب و چالش‌هایی را نیز دارد. در ادامه، چالش‌ها و معایب اصلی وب 3 را بررسی می‌کنیم.

تکیه بر امکانات متمرکز

با وجود این‌که هدف اصلی پیدایش وب 3، تمرکزگریزی است، اما این فناوری در ابتدای راه است و مجبور است از امکانات متمرکز برای تبلیغ اهداف و رسالت خود استفاده کند. وب 3 برای شناساندن خود از پلتفرم‌هایی استفاده می‌کند که بیشتر آن‌ها متمرکز هستند.

برای مثال، بیشتر پروژه‌های وب 3 برای تبلیغات خود از شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، دیسکورد (Discord) و متا که متمرکز هستند، استفاده می‌کنند. بیشتر علاقه‌مندان به وب 3 باید از موتورهای جست‌وجویی استفاده کنند که متمرکز هستند و به دست شرکت‌های بزرگ فناوری کنترل می‌شوند.

هزینه استفاده

وب 3 در ابتدای مسیر‌ خود قرار دارد. هنوز زیرساخت‌های لازم برای استفاده از آن تکمیل نشده است. به‌بیان‌دیگر، وب 3 در فاز آزمایشی است و راه زیادی تا همه‌گیری آن باقی مانده است. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا هزینه استفاده از آن برای کاربران بالا باشد و همه نتوانند از امکانات آن استفاده کنند.

خطرات سایبری

ویژگی تمرکزگریزی و حفظ حریم شخصی باعث خواهد شد تا پیگیری جرائمی که در این حوزه اتفاق می‌افتد دشوار باشد. هم‌چنین به علت نوپا بودن این فناوری، هنوز قوانین مشخصی برای استفاده از آن در کشورها معین نشده است. این موضوع نیز چالش بزرگی برای پذیرش وب 3 از جانب دولت‌ها خواهد بود.

ارتباط Web 3 و ارز دیجیتال

ازآنجایی‌که Web 3 و بلاکچین با یکدیگر پیوند عمیقی دارند، امکان استفاده از ارزهای رایج فیات در وب 3 وجود نخواهد داشت. نظام اقتصادی وب 3 مبتنی بر ارزهای دیجیتال خواهد بود. بسیاری از ارزهای دیجیتال فعالیت خود را به سمت سازگاری با وب 3 معطوف کرده‌اند. برای مثال، ارزهایی مانند چین لینک (Chain Link)،‌ فایل‌کوین (File Coin) و استورج (Storj) برای استفاده در وب 3 طراحی شده‌اند.

صرافی غیر متمرکز ارزهای دیجیتال، بانک‌های وب 3 خواهند بود. صرافی‌های غیرمتمرکز یا دکس‌ها (DEX) محیطی برای معاملات رمزارزها هستند. بانک‌ها و صرافی‌های متمرکز به دست نهاد‌های نظارتی کنترل می‌شوند. اما همه‌چیز در دکس‌ها غیرمتمرکز و شفاف است. زیرا تمام تراکنش‌ها و معاملات با قراردادهای هوشمند انجام می‌شوند.

با خرید و فروش ارز دیجیتال در نسل وب 3 معامله پرسودی داشته باشید

بدون شک، وب 3، آینده تعاملات انسانی خواهد بود. با این‌که اکنون، همچنان در عصر وب 2 به سر می‌بریم، اما طولی نخواهد کشید که تمامی امکانات و پلتفرم‌های مرتبط با وب به سمت سازگاری و هماهنگی با وب 3 حرکت کنند. بهترین مزیت نسل جدید اینترنت، واگذاری کنترل تمام امور به دست کاربران است. پیش‌بینی می‌شود عدم تمرکز، شفافیت و توزیع یکسان امکانات سبب محبوبیت فراگیر آن شود.

اما چالش‌هایی نیز در مسیر این‌ فناوری جدید وجود دارد که نیازمند توجه جدی فعالان و توسعه‌دهندگان است. با حل این چالش‌ها در آینده، این فناوری می‌تواند تحولات بزرگی را در جهان ایجاد کند. اگر سوال یا خبری در ارتباط با وب 3 و دنیای ارز دیجیتال دارید یا تریتکس در تعامل باشید. لطفا نظرات خود را از طریق کامنت یا تماس با شماره 02191306200 اعلام کنید. کارشناسان واحد پشتیبانی منتظر شنیدن صدای گرم شما هستند.